Ελληνική Ναυτιλία και Οικονομία

Ανάλυση 
Της 'Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών 

Παρά τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις κατά το δεύτερο ήμισυ του 2012, το 2013 ήταν ένας σχετικά
απογοητευτικός χρόνος από πλευράς παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης παρά το γεγονός ότι
το δεύτερο ήμισυ ήταν καλύτερο από το πρώτο. Μόνο οι ΗΠΑ υπερέβησαν τις προσδοκίες. Οι
Ευρωπαϊκές οικονομίες παρέμειναν στάσιμες και η Κινεζική οικονομία είχε απόδοση χαμηλότερη
της αναμενόμενης. Η άμεση επίπτωση αυτής της τάσης έγινε ιδιαίτερα αισθητή στην αγορά των ξηρών φορτίων.
Μειωμένη βιομηχανική παραγωγή χρειάσθηκε μειωμένες ποσότητες πρώτων υλών και οδήγησε σε μειωμένα φορτία μεταφερόμενα δια θαλάσσης. Επιπροσθέτως, σοβαρές διαφοροποιήσεις στις συναλλαγματικές ισοτιμίες ορισμένων χωρών BRICs είχαν περαιτέρω αρνητική επίπτωση στο παγκόσμιο εμπόριο. Οι προσδοκίες για το
2014 είναι σημαντικά υψηλότερες από την απόδοση του 2013 , κυρίως λόγω της συνεχιζόμενης πολιτικής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ και της μείωσης των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Η οικονομία των ΗΠΑ αναμένεται να αναπτυχθεί κατά ένα υγιές ποσοστό του 3% και οι Ευρωπαϊκές κατά 1,3%. Η Κίνα θα επωφεληθεί και από τις δύο ανωτέρω εξελίξεις και συνεπώς, η ζήτηση πρώτων υλών και πετρελαίου θα είναι σημαντικά υψηλότερη έναντι του 2013 . Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις
ότι η ανάκαμψη είναι επί θύραις στην ναυτιλιακή αγορά. Συνεπώς, υφίσταται συγκρατημένη αισιοδοξία για την εξισορρόπηση της ναυτιλιακής αγοράς μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.
Η ελληνική οικονομική κρίση από το 2009 επιτέλους πλησιάζει στο τέλος της. Τα δημοσιονομικά και δομικά μέτρα των τελευταίων δύο ετών αρχίζουν να παράγουν αποτελέσματα και το τελευταίο τέταρτο του 2013 εμφανίσθηκαν οι πρώτες ενδείξεις ανάπτυξης. Το πρωτογενές πλεόνασμα που
επιτεύχθηκε το 2013 θα δώσει έναυσμα σε νέες εξελίξεις το 2014 όσον αφορά
το ελληνικό δημόσιο χρέος που τώρα ανέρχεται στο 172% του Ακαθάριστου
Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) και η Ελλάδα, σε κάθε περίπτωση, θα ελαφρυνθεί
από μέρος του χρέους της. Η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν την
βεβαιότητα ότι, μετά από πέντε χρόνια βαθιάς ύφεσης, η ελληνική οικονομία θα
αναπτυχθεί κατά ένα ήπιο ποσοστό 0,6% το 2014 και θα επανέλθει σε πιο εύρωστα
ποσοστά από το 2015. Η επιχειρηματική και καταναλωτική εμπιστοσύνη βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο των τελευταίων έξι ετών και το Χρηματιστήριο της Αθήνας, για το πρώτο τέταρτο του 2014, ήταν το αποδοτικότερο Χρηματιστήριο της Ευρώπης. Η πιστωτική ασφυξία στις τραπεζικές χρηματοδοτήσεις, που οφείλεται στην
αδυναμία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος να διαχειρισθεί το χαρτοφυλάκιο των επισφαλών δανείωνκαι το «κούρεμα» των χαρτοφυλακίων των τραπεζών τους σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου και σε δάνεια με κρατική εγγύηση, αναμένεται ότι θα διορθωθεί το 2014 μέσω σημαντικών αυξήσεων κεφαλαίου και των
τεσσάρων μεγάλων τραπεζών. Η ακόμη και μέτρια επανέναρξη τραπεζικού δανεισμού θα επηρεάσει θετικά τους προσεχείς ρυθμούς ανάπτυξης.
Παράλληλα, μεγάλες διεθνείς τράπεζες κλείνουν τα τμήματα ναυτιλιακής χρηματοδότησής τους και πωλούν τα σχετικά χαρτοφυλάκια τους. Η έντονη πιστωτική ασφυξία πολλών δυτικών οικονομιών, οδήγησε σε νέες μορφές ναυτιλιακής χρηματοδότησης. Τα κεφάλαια επενδύσεων σε μετοχές (equity funds) και τα hedge funds
ανέλαβαν σημαντικά αυξανόμενο μερίδιο χρηματοδότησης της ναυτιλίας και η μόνη μεγάλη οικονομία που
ακόμη ενθαρρύνει την άμεση χρηματοδότηση του ναυτιλιακού τομέα είναι η Κίνα.
Το 2013 τα οικονομικά στοιχεία του υπό ελληνική σημαία στόλου παρέμειναν αρκετά ικανοποιητικά. Παρά
την ύφεση, υπερπροσφορά χωρητικότητας, ασταθή ναυλαγορά, μειωμένη πρόσβαση στην τραπεζική
χρηματοδότηση, ο ελληνόκτητος στόλος αυξήθηκε σε χωρητικότητα (dwt) και σε αριθμό πλοίων. Το ελληνικό
νηολόγιο αριθμούσε 802 πλοία (χωρητικότητας άνω των 1.000 gt) που ισοδυναμούσαν με 41.829.594 gt .
 Η ελληνόκτητη ναυτιλία παρέμεινε στην πρώτη θέση διεθνώς. Ειδικότερα, ο ελληνόκτητος στόλος αριθμούσε 3.669 πλοία (μεγαλύτερα των 1.000 gt) με 261,63 εκατομμύρια dwt, αντιπροσωπεύοντας το 16,16% της παγκόσμιας χωρητικότητας σε dwt . Η ελληνική σημαία κατέχει την έβδομη θέση στη διεθνή κατάταξη (σε dwt) και τη δεύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) (σε gt). Ο ελληνόκτητος στόλος υπό σημαίες κρατών μελών της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 46,72% της κοινοτικής χωρητικότητας (σε dwt). Επιπροσθέτως, οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν το 18 ,51% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενοπλοίων (αργού πετρελαίου), το 23,32% του παγκόσμιου στόλου φορτηγών μεταφοράς φορτίων χύδην σε χωρητικότητα dwt και το 13 ,81 % του παγκόσμιου στόλου πλοίων μεταφοράς χημικών / παραγώγων πετρελαίου σε χωρητικότητα dwt (εξαιρουμένων των υπό ναυπήγηση πλοίων).
Στο τέλος Δεκεμβρίου 2013 , οι παραγγελίες νεότευκτων πλοίων ελληνικών συμφερόντων ανήλθαν
σε 371 πλοία (άνω των 1.000 gt) συνολικής χωρητικότητας 32,6 εκ. dwt. Από τα πλοία αυτά, 149 είναι δεξαμενόπλοια που αντιπροσωπεύουν το 18 ,32% της παγκόσμιας ναυπηγούμενης χωρητικότητας (σε dwt) και συμπεριλαμβάνουν 58 δεξαμενόπλοια LNG/LPG που αντιστοιχούν στο 25,94% της παγκόσμιας χωρητικότητας (dwt) και 51 δεξαμενόπλοια μεταφοράς προϊόντων πετρελαίου που αντιστοιχούν στο 14,24% της παγκόσμιας χωρητικότητας (dwt), καθώς και 169 φορτηγά πλοία που αντιστοιχούν σε 15% της συνολικής ναυπηγούμενης χωρητικότητας στην κάθε κατηγορία αντιστοίχως, 48 πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων
που αντιστοιχούν σε 7,08% της ναυπηγούμενης χωρητικότητας (dwt) και 5 άλλα πλοία. Οι παραγγελίες της ελληνικής πλοιοκτησίας το 2013 εξακολουθούν να υποδηλώνουν μία τάση διαφοροποίησης προς εξειδικευμένα πλοία όπως τα LNG/LPG, πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, καθώς και δεξαμενόπλοια μεταφοράς προϊόντων πετρελαίου.ηλικίας μικρότερης των 10 ετών – και του ελληνόκτητου στόλου τα 9,9 έτη, ενώ ο μέσος όρος ηλικίας του
παγκόσμιου στόλου ήταν 12,4 έτη.
Το έτος 2013 , παρά τη συνεχιζόμενη διεθνή οικονομική κρίση, τα έσοδα από την παροχή ναυτιλιακών
υπηρεσιών σε ξένο συνάλλαγμα ανήλθαν σε 12.089,90 εκ. ευρώ συγκρινόμενα με 13 .287 εκ. ευρώ το 2012 ,
δηλαδή, μείωση της τάξης του 9,01%, ενώ η ναυτιλία παρείχε άμεσα ή έμμεσα απασχόληση σε 192.000 άτομα
στα πλοία και στην ξηρά στο ναυτιλιακό πλέγμα δραστηριοτήτων (maritime cluster).
Η μελέτη της Boston Consulting Group με τίτλο «Εκτίμηση του αντίκτυπου της Ναυτιλίας στην Ελληνική
οικονομία και κοινωνία» (Οκτώβριος 2013 ) τονίζει την συνεισφορά της ναυτιλίας στην οικονομία η οποία για
το έτος 2012 αντιστοιχούσε σε ποσοστό ανώτερο του 7% του ΑΕΠ με δεδομένη την συρρίκνωση του ελληνικού
ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια καθώς και την δημιουργία θέσεων απασχόλησης στο ναυτιλιακό κλάδο ανερχόμενη
στο 3,5% της συνολικής απασχόλησης στην Ελλάδα. Η μελέτη υπογραμμίζει την γενικότερη υποστήριξη της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας μέσω επενδύσεων των ελλήνων εφοπλιστών στην ενέργεια, μεταφορές, κατασκευές, τράπεζες, τουρισμό, τεχνολογία και ακίνητα καθώς και μέσω φιλανθρωπικών δραστηριοτήτων. 

Η μελέτη καταλήγει ότι η ελληνική ναυτιλία μπορεί να συνεισφέρει περαιτέρω στην ελληνική οικονομία και λόγω του μεγέθους της να αποτελέσει το βασικό μοχλό της οικονομικής ανάκαμψης υπό την προϋπόθεση ότι θα διατηρηθεί ένα σταθερό και ανταγωνιστικό θεσμικό πλαίσιο.