"Δεν θέλουμε ούτε εργασιακό χάος, ούτε εργασιακό μεσαίωνα"

Ομιλία του Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου, Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη κατά τη χθεσινή συζήτηση επί της αρχής, του σχεδίου νόμου «Τουριστικά Πλοία και άλλες διατάξεις», στην Ολομέλεια της Βουλής. 

 « Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή και χαρά για το προνόμιο –και απαντώ σε εσάς, κύριε Γλέζο, για το πλαίσιο της διαβούλευσης, μετά από έντεκα Υπουργούς που έχουν ασχοληθεί με αυτό το θέμα, ξεκινώντας από το 2009, τέσσερα σχέδια  τα  οποία ολοκληρώθηκαν  (το τελευταίο από τον Κωστή το Μουσουρούλη) αλλά  ουδέποτε κατάφεραν να συλλέξουν όλες τις υπογραφές των συναρμόδιων Υπουργείων, μετά από περίπου πέντε χρόνια από τη στιγμή που το “Yachting” και τα σκάφη αναψυχής άρχισαν να αποτελούν  πρωτοσέλιδο των εφημερίδων, θέμα τηλεοπτικών σταθμών και  που είδαμε να μειώνονται δραματικά τα έσοδα από αυτόν τον τομέα και να αδειάζουν οι μαρίνες και να φεύγουν σκάφη και να χάνονται δουλειές, να κλείνουν καρνάγια, να σταματάει η τοπική κοινωνία να έχει οφέλη -σήμερα, να εισηγούμαι στη Βουλή ένα καινούριο θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία των σκαφών αναψυχής.

Στο μυαλό των περισσότερων ανθρώπων τα σκάφη αναψυχής ταυτίζονται με αυτό που έχει ονομάσει η κοινή γνώμη «σκαφάτοι». Όμως,  τα σκάφη αναψυχής για τη χώρα μας αποτελούν έναν σημαντικό κλάδο του θαλάσσιου τουρισμού. Άλλωστε η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που εισήγαγε -καινοτόμος για την εποχή της, το 1976, επί  υπουργίας  Αλέξανδρου  Παπαδόγγονα- νομοθεσία για τα σκάφη αναψυχής και το επαγγελματικό σκάφος αναψυχής. Τη νομοθεσία αυτή με όλες τις αλλαγές της την ακολούθησαν άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες εισήγαγαν αντίστοιχες νομοθεσίες και  πιο ανταγωνιστικές. Να σημειώσω ότι η Κροατία -αφού ανακοινώσαμε τις αρχές του καινούριου νομοσχεδίου, πέρσι τον Αύγουστο-  εισήγαγε πολλές από αυτές τις διατάξεις νωρίτερα από εμάς στην εθνική της νομοθεσία, παράλληλα με διατάξεις που εισήγαγε για το yachtingμετά την είσοδό της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

  Σήμερα αυτό που κάνουμε είναι το εξής: Δημιουργούμε ένα καινούργιο πλαίσιο λειτουργίας του επαγγελματικού και του ιδιωτικού σκάφους αναψυχής και προσπαθούμε να αξιοποιήσουμε το θαλάσσιο περιβάλλον της χώρας, την ακτογραμμή της, την πολυνησία της ως αναπτυξιακό πόλο.  Προσπαθούμε να αξιοποιήσουμε αυτό το φυσικό πλεονέκτημα που έχουμε και να φτάσουμε στους ευρωπαϊκούς μέσους όρους σε σχέση με την κατοχή και χρήση σκαφών αναψυχής, προσδοκώντας τα ανάλογα οικονομικά οφέλη.

Όπως πολύ σωστά ειπώθηκε, εμείς έχουμε  ένα σκάφος αναψυχής  ανά περίπου   εξακόσιους κατοίκους, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος -για τις παράκτιες χώρες και όχι για τις χώρες που δεν έχουν θάλασσα- είναι περίπου ένα σκάφος αναψυχής ανά εκατόν εβδομήντα κατοίκους. Αυτό  σημαίνει,  ότι σήμερα οι Έλληνες έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν σκάφος αναψυχής; Όχι, σε καμμία περίπτωση.

 Αυτό που σημαίνει είναι ότι πρέπει να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις φιλοξενίας  -όχι κατασκευής καινούργιων, όπως ακούστηκε- σκαφών αναψυχής που υπάρχουν στην περιοχή, αλλά δεν έρχονται στη χώρα. Περίπου 140.000 σκάφη αναψυχής φιλοξενεί η γειτονική Ιταλία. Γύρω στις 230.000 σκάφη αναψυχής φιλοξενεί η Γαλλία και μόλις 16.000-17.000 η Ελλάδα, με την πολυνησία της, το Αιγαίο της και μία ακτογραμμή ίση με το μήκος όλης της ακτής της Αφρικής!

Αυτό πρέπει να μας προβληματίζει και δεν πρόκειται να δημιουργήσουμε μαρίνες, λιμενικές υποδομές και άλλες υπηρεσίες στο κενό,  χωρίς να έρθουν τα σκάφη και ως προϋπόθεση για να έρθουν τα σκάφη. Γιατί και σήμερα έχουμε μαρίνες, στο Βορειανατολικό Αιγαίο, για παράδειγμα στη Μυτιλήνη, τέλεια εξοπλισμένη, καινούργια, αλλά άδεια.  Γιατί είναι άδεια; Γιατί φτιάξαμε ένα πλαίσιο τόσο σκληρό, τόσο δύσκαμπτο και τόσο αποτρεπτικό για τη φιλοξενία σκαφών αναψυχής που τελικά τα διώχνουμε. Πού πάνε; Πάνε σε άλλες χώρες. Είτε πάνε εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην Τουρκία, είτε πάνε στην Κροατία ή οπουδήποτε. 

Θεωρώ,  λοιπόν,  ότι με αυτό το πλαίσιο που σήμερα διαμορφώνουμε δημιουργούμε  προϋποθέσεις.  Σήμερα,  ελαφρύνουμε φορολογικά, καταργώντας φόρους οι οποίοι δεν έφεραν κανένα έσοδο. Είχαμε επιβάλει έναν φόρο πολυτελείας πάνω από το Φ.Π.Α  στα σκάφη αναψυχής. Τι έσοδα ήρθαν όμως τα τελευταία χρόνια από αυτόν τον περίφημο Φ.Π.Α και μόνο από τα σκάφη αναψυχής;

Το ξέρετε ότι έπεσαν τα έσοδα από περίπου 6 εκατομμύρια ευρώ που ήταν το 2008 στις 140.000  ευρώ πέρυσι; Βούλιαξαν τα έσοδα γιατί δεν εκτελωνίζονταν,  πλέον, τα σκάφη στην Ελλάδα όταν τα υπερφορολογήσαμε. Δεν γίνονται νόμιμες ναυλώσεις στη χώρα όταν έχουμε δημιουργήσει ένα τόσο δύσκαμπτο περιβάλλον. Κανένας ξένος δεν θέλει να φιλοξενείται το σκάφος του στην Ελλάδα ούτε να σηκώνει την ελληνική σημαία κι αντιθέτως, Έλληνες επιλέγουν να σηκώνουν άλλες σημαίες, όχι γιατί δεν τα δηλώνουν στις φορολογικές τους δηλώσεις ή γιατί είναι μη εκτελωνισμένα - αλλά γιατί είναι πιο λειτουργικές οι άλλες σημαίες.

Εμείς, αυτά θέλουμε να σπάσουμε. Θέλουμε να γεμίσουμε το Αιγαίο με ελληνικές σημαίες  πάνω σε σκάφη και σκαφάκια, σε ιστιοπλοϊκά και μηχανοκίνητα. Θέλουμε να μην βλέπουμε εικόνες  “ντροπής”  πολλές φορές,  ιδιαίτερα στα Δωδεκάνησα, όταν βλέπουμε το λιμάνι της Ακαντιάς στη Ρόδο ή της Σύμης γεμάτο τουρκικές σημαίες. Αυτή είναι η φιλοδοξία μας.  Απέναντι σε αυτή τη φιλοδοξία ως τώρα ακούω μόνο μία στείρα άρνηση   -η οποία είναι σε περιφερειακά ζητήματα- και δεν αναδεικνύετε  τίποτε από τα θετικά,  με εξαίρεση βεβαίως τους εισηγητές της Νέας Δημοκρατίας, του ΠΑ.ΣΟ.Κ, αλλά και της ΔΗ.ΜΑΡ.

Χαίρομαι,  που πολλές από τις ρυθμίσεις που εισάγουμε σήμερα,  βρίσκουν την καθολική αποδοχή, όπως το ηλεκτρονικό μητρώο, η ηλεκτρονική υποβολή του ναυλοσυμφώνου, οι ρυθμίσεις που έχουν σχέση με την κυκλοφορία του σκάφους και τις διατυπώσεις και την άρση γραφειοκρατικών περιορισμών.

Μου λένε: Γιατί καταργείς τον κατάπλου και απόπλου; Διότι γραφειοκρατικά δεν μας προσφέρει τίποτα. Μας επιβαρύνει και μάλιστα συνοδεύεται η κάθε δήλωση κατάπλου και απόπλου από ένα παράβολο το οποίο πρέπει να εκδοθεί από την αρμόδια Δ.Ο.Υ  0,88 ευρώ.

Δηλαδή, θα έρθει κάποιος ξένος, κύριε Γλέζο, στη χώρα μας,  κάποιο Σάββατο και θα πάει να δηλώσει κατάπλου στο λιμάνι της Κέρκυρας και  θα πρέπει να βρει την αρμόδια Δ.Ο.Υ,  που Σάββατο είναι κλειστή, να αγοράσει ένα παράβολο 0,88 ευρώ.  Και ενδεχομένως,  αν θέλει να φύγει την Κυριακή, θα ξαναπάει στο Λιμεναρχείο να ξαναπληρώσει 0,88 ευρώ -που δεν θα μπορεί να τα πληρώσει, γιατί θα  πρέπει πάλι να βρει μία Δ.Ο.Υ ανοιχτή, που δεν θα βρει- για να μάθουμε τι;

 Ότι κατέπλευσε σε ένα λιμάνι και έφυγε για ένα άλλο; Είμαστε σε ένα αστυνομικό κράτος που πρέπει να παρακολουθούμε τα πάντα; Θέλουμε τον   λιμενικό να τον έχουμε γραφειοκράτη μέσα στο γραφείο να σφραγίζει; Ή  θέλουμε τους άντρες και τις γυναίκες του Λιμενικού Σώματος να τους βγάλουμε έξω σε περιπολίες, να βρίσκονται στα λιμάνια, να ελέγχουν επιτόπου,  ποιος μπαίνει, ποιος βγαίνει, να ελέγχουν τα αλιεύματα, να ρίχνονται καθημερινά στη μάχη της λαθρομετανάστευσης και στη μάχη της αντιμετώπισης του λαθρεμπορίου;

Περίπου 750  λιμενικούς, δηλαδή, περίπου το 10% της δυνάμεως του Λιμενικού Σώματος,  θα εξοικονομήσουμε από τα γραφεία σε όλη την περιφέρεια από τις γραφειοκρατικές ρυθμίσεις που καταργούμε.

Καταργούμε την ερασιτεχνική άδεια αλιείας. Έχω εδώ μία. Ξέρετε τι πρέπει να γίνεται σύμφωνα με αυτή;  Τι λέει μέσα αυτή; Λέει ότι αν έχει εκδοθεί, για παράδειγμα   στον Πόρο και θέλεις να ψαρέψεις στη Χίο, θα πρέπει να πας στη Χίο, στο Λιμεναρχείο, να τη θεωρήσεις για να σου επιτραπεί από την ξηρά με καλάμι να ψαρέψεις στη θάλασσα.

Αυτές τις γραφειοκρατικές ρυθμίσεις σήμερα καταργούμε και γι’ αυτές έχω ακούσει τόσο μεγάλη, σκληρή, ανελέητη κριτική όλο αυτό το διάστημα. Μας λένε ότι με τις ρυθμίσεις μας θα διευκολύνουμε τη φοροδιαφυγή ή την εισφοροδιαφυγή. Μα, σήμερα η «μαύρη εργασία» στο yachtingείναι η υπ’ αριθμόν ένα μάστιγα. Το γεγονός ότι υπάρχουν «μαύρες» και αδήλωτες ναυλώσεις από ιδιωτικά σκάφη είναι κάτι το οποίο συμβαίνει παντού σε όλη τη χώρα.

Σήμερα τι λέμε; Νομιμοποιούμε αυτή τη δυνατότητα, έτσι ώστε και ο ιδιοκτήτης να μπορεί να νοικιάζει το σκάφος του, να καταβάλλεται ο Φ.Π.Α, να έχουμε πραγματική γνώση για τα ναυλοσύμφωνα που δημιουργούνται, να φορολογούνται τα έσοδά του και να έχουμε όλοι το κεφάλι μας ήσυχο,   και  όχι μόνο αυτό, αλλά  θέλουμε  να γίνεται με ηλεκτρονικό τρόπο,  υπό συνθήκες διαφάνειας -αυτό κάνουμε, αυτό προωθούμε- και ο εργαζόμενος να είναι ασφαλισμένος στο οικείο ταμείο. Αν είναι ναυτικός, να είναι στο ΝΑΤ. Αν δεν είναι ναυτικός, αλλάζει. Κατ’ αρχάς, δεν πηγαίνουν οι ναυτικοί μας σε όλα τα σκάφη αναψυχής, διότι δεν είναι μεγάλοι οι κόροι, ώστε η υπηρεσία τους να προσμετράται ως προαγώγιμη. Δεν μπορεί στο ιστιοπλοϊκό των σαράντα πέντε ποδιών, των δεκαπέντε μέτρων, να πούμε ότι θέλουμε απόφοιτο της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού, όταν πολύ καλύτερος είναι ένας ιστιοπλόος, ο οποίος σήμερα είναι πιστοποιημένος και ο οποίος δεν μπορεί να ασφαλιστεί στο ΝΑΤ και του δίνουμε τη δυνατότητα να ασφαλίζεται στον ΟΑΕΕ.

Καθαρίζουμε πράγματα, που η ίδια μας η άρνηση στην αλλαγή και στην αντιμετώπιση της πραγματικότητας δεν τα αντιμετώπιζε εδώ και χρόνια.

Δίνουμε, επίσης, πολλές ευκαιρίες για απασχόληση, γιατί το βασικό ζητούμενο δεν είναι πόσοι απασχολούνται στη θάλασσα, αλλά πόσοι απασχολούνται στην ξηρά, διότι σύμφωνα με όλες τις μελέτες  κάθε ένα σκάφος  δημιουργεί απευθείας  μία θέση εργασίας βασικά στην ξηρά,  δηλαδή,  στα καρνάγια, στις μαρίνες, στον τομέα συντήρησής τους, στις επισκευές. Δημιουργεί επίσης  και  εννέα άλλες θέσεις εργασίας γύρω-γύρω στην αγορά, δηλαδή στις ταβέρνες, στις τροφοδοσίες, στον κατασκευαστικό κλάδο, στον κλάδο φύλαξης, σε όλους τους τομείς του τουρισμού.

Υπάρχει ένα «masterplan» για τη χώρα που το έχει καταθέσει αυτή η Κυβέρνηση και το εφαρμόζει πιστά. Το εφαρμόζει σε συνεργασία και με τις διεθνείς παρατηρήσεις, διότι πολλές απ’ αυτές τις παρατηρήσεις που σήμερα εισάγουμε, είναι παρατηρήσεις όντως του ΟΟΣΑ, οι οποίες έγιναν και καταρτίστηκαν σε συνεργασία με τις Ελληνικές Αρχές, γιατί κανένας στην Ουάσιγκτον ή στη Γενεύη ή στις Βρυξέλλες δεν ξέρει το χάος της ελληνικής πολυνομίας. Αντιφατικές διατάξεις που υπήρχαν και προστατευτικές διατάξεις οι οποίες δεν υπάρχουν σε καμία άλλη χώρα του κόσμου, σήμερα καταργούνται. Και καλά κάνουν και καταργούνται. Δεν χρειαζόταν, μάλιστα, κανένα Μνημόνιο για να μας πει ότι θα πρέπει να τις καταργήσουμε. Από μόνοι μας έπρεπε να το κάνουμε. Όμως, δείχνουμε σ’ αυτήν την αίθουσα πόσο δύσκαμπτοι είμαστε απέναντι σ’ αυτές τις αλλαγές.

Εγώ δεν θέλω να μπω στα επιμέρους θέματα που εθίγησαν, τα οποία, μάλιστα, δεν αφορούν τον κορμό του «yachting». Όμως, θέλω να σας πω δύο, τρία πράγματα σε σχέση με το κρίσιμο θέμα –και θέλω να απευθύνω και μία έκκληση απ’ αυτό το υπεύθυνο βήμα - της εν εξελίξει απεργίας των ναυτικών.

Κατ’ αρχάς, πρέπει να ξέρετε ότι το Υπουργείο και εγώ προσωπικά έχουμε έναν τακτικό, ανοικτό και καθημερινό διάλογο με την Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία και όλα τα μέλη της. Συναντηθήκαμε και εχθές και θα βρεθούμε πάλι και αύριο το πρωί, με βασικούς στόχους και κατευθύνσεις να ενισχύσουμε τον Έλληνα ναυτικό, να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητά του, να τον διευκολύνουμε τη στιγμή του «πόνου» του και, ιδιαίτερα, να τον εξασφαλίσουμε τη στιγμή που βρίσκεται απλήρωτος.

Θα ήθελα να πω ότι δεν υπάρχει περίπτωση τόσο προσωπικά, όσο και οι Υπηρεσίες μου, να είμαστε ελαστικοί στα φαινόμενα τα οποία υπάρχουν σήμερα στο Λιμάνι του Πειραιά και αφορούν στην απλήρωτη εργασία. Αυτό είναι ένα σαφές μήνυμα  προς τις εταιρείες της Ακτοπλοΐας. Όσοι δεν είναι συνεπείς, να ξέρουν ότι σε καμία περίπτωση εμείς δεν θα φανούμε ελαστικοί απέναντί τους.

Γι’ αυτό μάλιστα, αφού ανακοινώσω προτάσεις στην Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία,  θα φέρουμε μία ρύθμιση, ώστε να μπορούμε να πληρώνουμε τους  απλήρωτους  ναυτικούς σε περίπτωση που η εταιρεία Ακτοπλοΐας ασκεί δημόσια υπηρεσία και αμείβεται από το κράτος, να παρακρατούμε, δηλαδή και να εκχωρούμε με ένα μηχανισμό, του οποίου το σχεδιασμό τώρα ολοκληρώνουν οι Υπηρεσίες μου.

Δεύτερον, πιστεύουμε ότι πρέπει να καταρτιστεί και να υπογραφεί από τα μέρη  μία συλλογική σύμβαση εργασίας, για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία. Δεν θέλουμε ούτε εργασιακό χάος,  ούτε εργασιακό μεσαίωνα, όπως μας κατηγορούν. Θέλουμε εξορθολογισμούς; Ναι. Θέλουμε βελτιώσεις; Ναι. Χάος δεν θέλουμε.

Επειδή, λοιπόν, δεν θέλουμε χάος και επειδή δεν θέλουμε και επιστρατεύσεις, γι’ αυτό και θα προτείνουμε ένα πράγμα για τη διασφάλιση του κοινωνικού δικαιώματος της συγκοινωνίας, διότι υπάρχει το δικαίωμα της απεργίας, αλλά υπάρχει και το παράλληλο δικαίωμα της κοινωνίας να έχει ένα  μίνιμουμ συγκοινωνίας.  Δεν υπάρχει κανένας άλλος κλάδος που όταν κάνει απεργία, δεν υπάρχουν ορισμένες συνθήκες ασφαλείας. Κλείνουν οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας ή όλα τα νοσοκομεία, όταν απεργούν οι γιατροί ή το νοσηλευτικό προσωπικό;

Καταργούνται όλες οι συγκοινωνίες σε όλη τη χώρα και δημιουργούνται κοινωνικά προβλήματα τέτοιου μεγέθους, όπως με την Ακτοπλοΐα;

    Θεωρώ ότι με τη ρύθμιση που φέρνουμε και τις βελτιώσεις που προτίθεμαι να κάνω  πάνω στη συγκεκριμένη ρύθμιση θα ξεκαθαρίσουμε ότι τα πλοία ασφαλείας-έτσι όπως ονομάζονται- για την εξασφάλιση ενός μίνιμουμ συγκοινωνιακού έργου σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης είναι μια κοινωνική υποχρέωση, την οποία πρέπει να εγκρίνει το Κοινοβούλιο με τη μέγιστη δυνατή πλειοψηφία. Και αυτό θα γίνει απευθύνοντας ένα σαφές μήνυμα, ότι δεν θα γυρίσουμε στις εποχές των βασιλικών διαταγμάτων για επιστρατεύσεις, αλλά ότι θα πάμε μπροστά. Θα περιφρουρήσουμε και το δικαίωμα της απεργίας, αλλά και το δικαίωμα του νησιώτη να μην αισθάνεται όμηρος και αποκλεισμένος, αλλά και ότι η μια κοινωνική τάξη δεν θα βρίσκεται σε διαρκή διαπάλη με την άλλη.

Στο άρθρο 25 θα μπουν περιορισμοί για τη χρήση του δικαιώματος του πλοίου ασφαλείας και θα ξεκαθαρίζουμε αυτά τα πράγματα. Και επειδή είμαστε και σε μια πολύ κρίσιμη φάση της βιωσιμότητας των ακτοπλοϊκών εταιρειών, θα πρέπει να ξέρετε ότι αυτό το άρθρο δεν πρόκειται –κάνω μια εκτίμηση- να χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση απεργίας, αλλά πρόκειται να χρησιμοποιηθεί σίγουρα σε περίπτωση κατάρρευσης ακτοπλοϊκής εταιρείας για την άμεση αποκατάσταση του συγκοινωνιακού έργου. Διότι,  αν μια εταιρεία σήμερα δεν μπορεί να εκτελέσει τα δρομολόγιά της, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας, όποιος και αν κάθεται σε αυτή την καρέκλα –για το οποίο με καλείτε να απαντήσω σε επίκαιρες ερωτήσεις και με παίρνετε τηλέφωνο για να σας πω τι θα γίνει και πότε θα φτάσει το καράβι στο νησί σας- δεν μπορεί να κάνει τίποτα, γιατί δεν έχει στη διάθεσή του κανένα μέσο επιβολής δημόσιας υπηρεσίας τη στιγμή της συγκοινωνιακής ανάγκης.

Γι’ αυτούς τους λόγους, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σας καλώ να ψηφίσετε το νομοσχέδιο που τίθεται σήμερα μπροστά σας και να αισθάνεστε ότι με την ψήφο σας θα συμμετέχετε στο μέλλον του θαλασσίου τουρισμού, που είναι ένας από τους ραγδαία αναπτυσσόμενους κλάδους της ελληνικής οικονομίας».