Η τεχνητή νοημοσύνη κατακτά και τη ναυτιλία

Τεχνητή νοημοσύνη. Το παρόν, αλλά κυρίως το άμεσο μέλλον της ανθρωπότητας. Στους περισσότερους φαντάζει μακρινή, ακόμη και τρομακτική, η προοπτική αυτή, όμως ήδη ερευνητές εταιρείας θυγατρικής της Google αναζητούν τον τρόπο με τον οποίο «η μάθηση θα ενσωματώνεται σε ένα νευρωνικό δίκτυο και δεν θα χάνεται».

Απώτερος στόχος είναι η κατασκευή μηχανών με τεχνητή νοημοσύνη που θα μπορούν να υποκαταστήσουν τον άνθρωπο σε ευρεία γκάμα δραστηριοτήτων του! Τα μηχανήματα που λειτουργούν με τεχνητή νοημοσύνη δημιουργούν ακόμη πιο έξυπνα μηχανήματα απ’ ό,τι ο άνθρωπος. Πολλές από τις εξελίξεις αυτές συντελούνται στη στεριά, αλλά είναι δεδομένο ότι θα επηρεάσουν και τη ναυτιλία.

Ετσι, είναι θέμα χρόνου, σύμφωνα με τους ειδικούς επί ναυτιλιακών θεμάτων, η χρήση του αυτόνομου πλοίου. Ενός πλοίου αυτοκατευθυνόμενου χωρίς πλήρωμα. Ηδη έχουν ναυπηγηθεί τέτοιου τύπου σκαριά τα οποία λειτουργούν σε πειραματικό στάδιο.

Φέτος, στις 21 Αυγούστου η Wartsila πιλόταρε με επιτυχία επί ώρες ένα εφοδιαστικό πλοίο της στη Βόρεια Θάλασσα με τηλεχειρισμό από τις εγκαταστάσεις της στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας, 8.000 χιλιόμετρα μακριά. Το 2018 υπολογίζεται ότι το πρώτο εντελώς αυτόνομο πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων θα δραστηριοποιηθεί στις νορβηγικές ακτές.
Την ίδια ώρα, έχει ξεκινήσει αγώνας δρόμου μεταξύ Κίνας - Ιαπωνίας και κρατών της Βόρειας Ευρώπης για τα πρωτεία στον κλάδο αυτό, την τεχνητή νοημοσύνη της θάλασσας. Αυτή τη χρονική περίοδο στη Νορβηγία βρίσκονται σε εξέλιξη τέσσερα προγράμματα με αντικείμενο τα αυτόνομα πλοία. Εκτιμάται ότι μέχρι το 2020 θα υπάρξει το πρώτο πλήρες λειτουργικό αποτέλεσμα μέσα από τα συγκεκριμένα προγράμματα. Επίσης, η εταιρεία κατασκευής μηχανών Wartsila έκλεισε συμφωνία με την εταιρεία-κολοσσό της κρουαζιέρας Carnival ώστε να ελέγχει τα μηχανοστάσια των πλοίων της από τη στεριά. Οι εξελίξεις τρέχουν με γρήγορους ρυθμούς.

«Θεωρώ ότι τα πλοία του μέλλοντος είναι μια πραγματικότητα που έρχεται και δεν πρέπει να εθελοτυφλούμε. Αντιθέτως, πρέπει να εμπλακούμε εγκαίρως στις εξελίξεις ώστε η ελληνική ναυτιλία να παραμείνει πρώτη», επισημαίνει ο κ. Πάνος Ζαχαριάδης, τεχνικός διευθυντής της ναυτιλιακής εταιρείας Atlantic Bulk και μέλος του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, ο οποίος πριν από έναν μήνα κέρδισε το Lloyd’s Award για την Ασφάλεια ή την Περιβαλλοντική Προστασία (Award for Safety or Environmental Protection). Η γνώμη του έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς είναι ένα από τα εξέχοντα στελέχη της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας, πρωτοπόρος στη σύλληψη και εφαρμογή πολλών ιδεών που έχουν υλοποιηθεί και αφορούν την ασφάλεια των πλοίων και του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

«Τα πλοία του μέλλοντος θα είναι αυτόνομα. Αυτόνομα δεν σημαίνει τηλεκατευθυνόμενα από κάποιο κέντρο ελέγχου. Σημαίνει αυτοκατευθυνόμενα χωρίς καθόλου πλήρωμα. Το ερώτημα δεν είναι αν θα γίνουν, το ερώτημα είναι πότε. Οι εξελίξεις στην τεχνολογία και τους υπολογιστές καθώς και στην τεχνητή νοημοσύνη είναι καταιγιστικές. Νομίζω ότι σε 20-25 χρόνια τα περισσότερα πλοία στις θάλασσες ίσως να είναι αυτόνομα. Φυσικά θα υπάρχει μεταβατική περίοδος με διάφορες διαβαθμίσεις αυτονομίας ή τηλεχειρισμού».
Και ο ίδιος προσθέτει: «Αρχές Σεπτεμβρίου, σε συνέδριο, η επίτροπος Μεταφορών της Ε.Ε. Βιολέτα Μπουλκ ανέφερε ότι το 2018 το πρώτο τελείως αυτόνομο πλοίο container θα δραστηριοποιηθεί στις νορβηγικές ακτές. “Για την Ε.Ε. το αυτόνομο πλοίο είναι το μέλλον”, είπε η επίτροπος. Παρεμπιπτόντως, η κυρία Μπουλκ δεν προβλέπει μείωση θέσεων εργασίας στην ναυτιλία αλλά αλλαγές στον τύπο της εργασίας».

Σύμφωνα με τον κ. Ζαχαριάδη, «όλες οι προηγμένες χώρες -Βόρεια Ευρώπη, Ιαπωνία, Κίνα- βρίσκονται σε αγώνα δρόμου, μαζί με κατασκευαστές, ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια και νηογνώμονες, για την υλοποίηση των αυτόνομων πλοίων. Οι κυβερνήσεις υποστηρίζουν το εγχείρημα με διάφορους τρόπους και γενναίες χρηματοδοτήσεις. Η Νορβηγία έχει παραχωρήσει το φιορδ του Τρόντχαϊμ ως αποκλειστική περιοχή για δοκιμές αυτόνομων πλοίων από τους ενδιαφερόμενους.

Στόχος των βόρειων χωρών είναι να υπάρχουν αρκετά αυτόνομα πλοία στη Βαλτική το 2025 και των Κινέζων να παραδώσουν το πρώτο τελείως αυτόνομο εμπορικό πλοίο το 2021», λέει ο κ. Ζαχαριάδης και προσθέτει:

«Ποιος και πώς θα κατασκευάζει τα πλοία αυτά; Πάντα έλεγα ότι οι εκτυπωτές τριών διαστάσεων αλλάζουν τα πάντα. Το Αμερικανικό Ναυτικό κατασκεύασε τον Ιούλιο το πρώτο μίνι υποβρύχιο -αυτόνομο φυσικά- εξ ολοκλήρου με χρήση εκτυπωτών. Κατασκευάστηκε σε μερικές εβδομάδες αντί πολλών μηνών που απαιτούνταν πριν, με κόστος μερικών δεκάδων χιλιάδων δολαρίων αντί του ενός εκατ. πριν».

Ο κ. Πάνος Ζαχαριάδης, τεχνικός διευθυντής της Atlantic Bulk

Επί του θέματος τοποθετήθηκε πρόσφατα στο ετήσιο συνέδριο του Ελληνικού Ινστιτούτου Ναυτικής Τεχνολογίας και ο κ. Αναστάσιος Παπαγιαννόπουλος, πρόεδρος της BIMCO (Baltic & International Maritime Council), του μεγαλύτερου ιδιωτικού οργανισμού στη ναυτιλιακή βιομηχανία.

«Η ναυτιλιακή βιομηχανία βιώνει κάποιες αλλαγές. Η ψηφιοποίηση, η οποία σαρώνει την καθημερινότητά μας στη στεριά και μετασχηματίζει τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με τράπεζες, καταστήματα και δημόσιους φορείς, έρχεται επιτέλους στον ναυτιλιακό κλάδο. Ορισμένοι τομείς φαίνεται να εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες ταχύτερα από άλλους, όπως αυτός των εμπορευματοκιβωτίων, όπου υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός ιδιοκτητών φορτίων. Στην αυτοματοποίηση των μαζικών συναλλαγών τα οφέλη πραγματοποιούνται πιο εύκολα. Η ψηφιοποίηση αφορά επίσης τα ίδια τα πλοία. Το πώς ελέγχονται και πώς λειτουργούν. Ποια τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει στη λήψη αποφάσεων επί του σκάφους. Και πάλι, αυτό δεν ξεκινά με τα πλοία. Πρέπει να εξετάσουμε την πλευρά της στεριάς για να δούμε τις τάσεις και την τεχνολογία αιχμής που αναπτύσσεται στα αυτοκίνητα», υπογραμμίζει ο κ. Παπαγιαννόπουλος και συνεχίζει:

«Σχεδόν κάθε νέο αυτοκίνητο που κυκλοφορεί στους δρόμους έχει σύστημα εκτάκτου φρεναρίσματος. Οι πιο προηγμένες τεχνολογίες βοήθησαν στη διατήρηση της πορείας του οχήματος εντός της λωρίδας κυκλοφορίας και στον έλεγχο της ταχύτητας. Η αυτόνομη οδήγηση ενός αυτοκινήτου δεν είναι πια αποκύημα της φαντασίας, αλλά πραγματικότητα που θα εμφανιστεί στους δρόμους την επόμενη δεκαετία. Συνεπώς η ψηφιοποίηση αποσκοπεί στην εξάλειψη του ανθρώπινου λάθους. Οι στατιστικές δείχνουν ότι τα περισσότερα ατυχήματα θα μπορούσαν να αποφευχθούν εάν το ανθρώπινο λάθος είχε αποφευχθεί ή αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Επομένως, τα ενσωματωμένα συστήματα που θα βοηθούν το πλήρωμα να λαμβάνει τις σωστές αποφάσεις και να αποτρέπουν το λάθος είναι επωφελής για τη ναυτιλιακή βιομηχανία».

Και ολοκληρώνοντας προσθέτει: «Ονομάζουμε αυτή την ανάπτυξη “αυτόνομα πλοία”. Αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό ως στάδια αυτόνομης λειτουργίας - από το καθαρά χειροκίνητο πλοίο έως το άλλο άκρο του πλήρως αυτοματοποιημένου και αυτοελεγχόμενου. Ως πρόεδρος της BIMCO έχω κάνει θέμα της προεδρίας μου να διασφαλίσει η BIMCO ότι θα βοηθήσει ενεργά τα μέλη της να συνειδητοποιήσουν τις δυνατότητες ψηφιοποίησης στη βιομηχανία μας. Πιστεύω ότι υπάρχουν οφέλη για όλους από την άποψη της μείωσης του κόστους και των αποτελεσματικότερων μεταφορικών υπηρεσιών προς τους πελάτες μας. Ας αγκαλιάσουμε τις ευκαιρίες ψηφιοποίησης που παρουσιάζονται και μεταμορφώνουν τη ναυτιλιακή βιομηχανία».

Ο κ. Αναστάσιος Παπαγιαννόπουλος, Πρόεδρος της BIMCO

Στη διάρκεια της «Ετήσιας Συνάντησης Ναυτικής Τεχνολογίας 2017» του Ελληνικού Ινστιτούτου Ναυτικής Τεχνολογίας (ΕΛΙΝΤ) τοποθετήθηκαν και άλλα στελέχη της ναυτιλιακής βιομηχανίας πάνω στο θέμα του αυτόνομου πλοίου.

Ο κ. Παναγιώτης Γιαννούλης, εκπρόσωπος της Oceanking Technical & Trading S.A., δήλωσε: «Το μη επανδρωμένο πλοίο και η εφαρμογή της ψηφιακής τεχνολογίας στη ναυτιλία οδηγούν σε ένα νέο, ανατρεπτικό μοντέλο. Ομως δεν μπορούμε να μιλάμε για ψηφιακή ναυτιλία αν δεν ψηφιοποιηθούν τόσο τα λιμάνια όσο και όλες οι διαδικασίες που συνδέονται με τη ναυτιλία».

Ο κ. Δημήτρης Θεοδοσίου, διευθύνων σύμβουλος της Danaos Management Consultants, έθεσε το θέμα της θέσπισης ρυθμιστικών κανόνων, ενώ υπογράμμισε ότι με τα σημερινά δεδομένα η τεχνολογία δεν μπορεί να εξυπηρετήσει περισσότερα από 1.000 πλοία ταυτόχρονα. Οσον αφορά τα οφέλη που θα έχει μία εταιρεία από ένα αυτόνομο πλοίο, έκανε την εκτίμηση ότι με βάση τις σημερινές συνθήκες της ναυλαγοράς σε ένα πλοίο νεότευκτο, αξίας 30 εκατ. δολαρίων, μπορεί να έχει όφελος από τη μη ύπαρξη πληρώματος έως και 13 εκατ. δολάρια σε διάστημα 20 ετών.

Εξάλλου, ο κ. Γιώργος Χριστόπουλος, της Prisma Electronics S.A., τόνισε ότι πρέπει να αυξηθεί σημαντικά η ικανότητα-χωρητικότητα στις δορυφορικές επικοινωνίες με τη χρήση μικρών δορυφόρων οι οποίοι θα βρίσκονται σε χαμηλή τροχιά και θα εξασφαλίζουν τη μεταφορά 200 Mb/sec από 50 Mb/sec που είναι σήμερα.

Ρυθμιστικό πλαίσιο

Πριν όμως από την ευρεία χρησιμοποίηση του αυτόνομου πλοίου θα πρέπει να τεθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο δεν υπάρχει ακόμη. Προς την κατεύθυνση αυτή πιέζει η Δανία ώστε να συζητηθεί το θέμα στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ). Προς συζήτηση έχουν τεθεί οι προβληματισμοί που αφορούν στη λειτουργία ενός αυτόνομου πλοίου όπως η λήψη αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο εάν συμβεί κάτι ή το θέμα ασφάλειας των συστημάτων του πλοίου σε περίπτωση κυβερνοεπίθεσης.

Επίσης, προς εξέταση είναι από ποιον ή με ποιον τρόπο θα αντικατασταθούν οι ευθύνες και οι εξουσίες του πλοιάρχου.

ΠΗΓΗ: newmoney.gr