Ταφόπλακα στα επαγγέλματα της παραδοσιακής ελληνικής ναυπηγικής

Ένα έθνος, το ελληνικό,  που υπερηφανεύεται για την ναυτιλία του η οποία κυριαρχεί στις επτά θάλασσες  του κόσμου οδήγησε σε εξαφάνιση 12.500 παραδοσιακά ξύλινα σκάφη και καταδίκασε στη λήθη τα επαγγέλματα της παραδοσιακής ναυπηγικής.

Με αφορμή ένα μέτρο της ΕΕ που περιορίζει την αλιεία ολόκληρης  της Ευρώπης το ελληνικό κράτος έφθασε στην άλλη άκρη,  καταστρέφοντας την ελληνική παράδοση στον τομέα.

Η υπόθεση έχει πάρει τον δρόμο της Δικαιοσύνης αφού ο Ελληνικός Σύνδεσμος Παραδοσιακών Σκαφών αποφάσισε να καταθέσει μηνυτήρια αναφορά στον αρμόδιο εισαγγελέα κατά παντός υπευθύνου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης για παράβαση καθήκοντος και κατάχρησης εξουσίας για μη εφαρμογή του ευρωπαϊκού κανονισμού που έδινε εναλλακτικές λύσεις εκτός της καταστροφής  των σκαφών αυτών.

«Εμείς ιστορικά ως Έλληνες κατασκευάζαμε ξύλινα σκάφη πριν από χιλιάδες χρόνια,  κατά τις περιγραφές του Ομήρου στην «Οδύσσεια».  Αυτή την ιστορική πορεία της Ελλάδος θέλουμε να διασώσουμε. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι συμμετέχοντες σε αυτό το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταστρέφουν σκάφη μαζικής παραγωγής και όχι χειροποίητα  ξύλινα αλιευτικά σκάφη μοναδικής ναυπηγικής τέχνης, αξία διασώσεως. Μια πολιτιστική διάσωση των κινητών πολιτιστικών θαλάσσιων θησαυρών που μας  χρειάζεται. Ο Ευρωπαϊκός κανονισμός 1198/2006 σαφώς προέβλεπε ότι ο περιορισμός της αλιείας μπορούσε να γίνει με τρεις τρόπους α) της ολοσχερούς διάλυσης του σκάφους β) της αλλαγής χρήσεως του με την παραμονή του σε κοινοτικό νηολόγιο και γ) στην βύθιση του για την δημιουργία ιχθυογεννητικών σταθμών» επισημαίνει στο “b.s.”  ο  Υποναύαρχος Λ.Σ. (εα), Νίκος Καβαλλιέρος Πρόεδρος Ελληνικού Συνδέσμου Παραδοσιακών Σκαφών:

«Οι αρμόδιοι του Υπουργείου Γεωργίας ή Αγροτικής Ανάπτυξης υιοθέτησαν μόνο την (α) περίπτωση για οκτώ ολόκληρα χρόνια. Ποτέ και πουθενά δεν βρήκαν, έστω δοκιμαστικά, μία περίπτωση αλλαγής χρήσης του αλιευτικού σκάφους. Τόση εμπάθεια, τόση κακία, τόση πολιτιστική και πολιτισμική ανωριμότητα. Το ξύλινο σκάφος εάν έχει κανονική συντήρηση και θαλασσοπλοεί μπορεί να ζήσει στο διηνεκές. Αυτοί λοιπόν στην Ελλάδα, καταπατώντας ιστορία, πολιτισμό και επαγγελματικότητα θεωρούσαν πρέπον να καταστρέψουν με τις μπουλντόζες 12.500 αλιευτικά ξύλινα σκάφη. Σε λίγο καιρό οι νέες γενιές των Ελλήνων θα βλέπουν ξύλινα παραδοσιακά σκάφη μόνο στο internet και σε παλιές φωτογραφίες» και προσθέτει:

«Ο Σύνδεσμός μας αποφάσισε να στείλει μηνυτήρια αναφορά στον αρμόδιο εισαγγελέα κατά παντός υπευθύνου στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για παράβαση καθήκοντος και κατάχρησης εξουσίας για μη εφαρμογή του Ε.Κ 1198/2006. Μόνο  έτσι, μόνο μέσω αυτής της ελάχιστης ταλαιπωρίας τους, ίσως προβληματιστούν και καταλάβουν το μεγάλο έγκλημα που έχουν διαπράξει. Κατόρθωσαν το ακατόρθωτο, έπραξαν  υπαιτίως το αδιανόητο. Διέσωσαν τα αλιευτικά εργαλεία με την μεταφορά τους από σκάφος σε άλλο σκάφος. Βγάλαν και εκποίησαν  τις μηχανές των σκαφών με όλα τα παρακολουθήματα του σκάφους και τελικά  την πλήρωσαν μόνο τα ξύλινα χειροποίητα στολίδια του Αιγαίου (το hull).»

Μέχρι τη δεκαετία του 1970  ανθούσε  ο κλάδος των ξύλινων σκαφών οπόταν  τα εισαγόμενα σιδερένια και πλαστικά σκάφη ήρθαν να τα αντικαταστήσουν.

Ο νεωτερισμός και το χαμηλό κόστος της μαζικής παραγωγής έδωσαν το πρώτο κτύπημα στα καρνάγια της μοναδικότητας, της  χειροποίητης Ελληνικής Ναυπηγικής τέχνης.

 Οι καραβομαραγκοί κατέληξαν να είναι  μόνο συντηρητές σκαφών και  το επάγγελμα  άρχισε σιγά-σιγά να συρρικνώνεται.

Στον αντίποδα, από το 1970-1980 οι Τούρκοι, με γενναία κρατική στήριξη και επιδοτήσεις επέβαλαν μία νεκρανάσταση των τουρκικών καρνάγιων, τα οποία σταδιακά πέρασαν από την μαθητεία και την αντιγραφή  ελληνικών σχεδίων στην σύγχρονη παραγωγή ξύλινων σκαφών, τις γνωστές «Γουλέτες».  Τύπος σκάφους που  λόγω του φτηνού εργατικού κόστους κυριαρχούν στην Ανατολική Μεσόγειο με αποτέλεσμα ολόκληρο το έργο της Ελληνικής παραδοσιακής ναυπηγικής τέχνης να υπολείπεται των Τουρκικών συναφών δραστηριοτήτων.

«Το κράτος πάντοτε και πάντα απών, αφού είχε κατά νου να καταργήσει την πρωτογενή βιοτεχνία και βιομηχανία για να λειτουργήσει ως εποπτεύων φορέας των πάσης φύσεως εισαγωγών και του τομέα αυτού.

Αποτέλεσμα όλων αυτών των αγκυλωτικών πολιτικών των εκάστοτε Ελληνικών  κυβερνήσεων ήταν η απώλεια των παραδοσιακών επαγγελμάτων, η μη συνέχιση από πατέρα σε γιό και παραπέρα σε εγγονό αυτών των επαγγελμάτων. Οπότε σήμερα αν θέλουμε να προσλάβουμε ένα καλαφάτη πρέπει  να τον αναζητούμε στην Αίγυπτο.

Το Υπουργείο Παιδείας και ο ΟΑΕΔ του Υπουργείου Εργασίας δεν μπόρεσαν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και δεν συνέστησαν σχολές μαθητείας καραβομαραγκών στις ήδη υπάρχουσες σχολές μαραγκών, ούτε για συναφή επαγγέλματα σκαφών» τονίζει ο Νίκος Καβαλλιέριος:

«Παράλληλα άλλαξε και η νοοτροπία και οι ιδιοκτήτες των παραδοσιακών ξύλινων ελληνικών σκαφών επαγγελματικών και ιδιωτικών εστράφησαν στα εισαγόμενα σκάφη και πλοία ή εγκατέλειψαν την διαχείριση παραδοσιακών επιβατηγών σκαφών.    Ως παρένθεση πρέπει να σας υπενθυμίσω ότι η κακή νοοτροπία και η ανεπάρκεια αναπτυξιακής πολιτική των κυβερνόντων έκλεισαν τα  ναυπηγεία και την Ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη και ώθησαν τις εργασίες αυτές στα Ναυπηγεία της Τουρκίας, Βουλγαρίας, Κροατίας για τα μεγάλα πλοία.»

«3^ο Ναυτικό Σαλόνι Παραδοσιακών Σκαφών»

Όσο αφορά τη συνέχεια ο Νίκος Καβαλλιέρος τονίζει:

«Μετά από 13 χρόνια στο τιμόνι του Πολιτιστικού Ομίλου «Φίλοι των Παραδοσιακών Σκαφών» που πρόσφατα μετονομάσθηκε σε «Ελληνικό Σύνδεσμο Παραδοσιακών Σκαφών» αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε ρόλο ύπαρξης και συνέχειας των προσπαθειών μας, αφού από το 1999 μέχρι και σήμερα δεν μπορέσαμε να διασώσουμε τα ξύλινα παραδοσιακά αλιευτικά σκάφη από την ολοσχερή καταστροφή, έχοντας αλλάξει την χρήση τους σε επιβατηγά» και συμπληρώνει:

«Απευθυνόμενοι στο ευρύ Ελληνικό κοινό, που αγαπάει την Ελλάδα, την παράδοση, την τέχνη και την θάλασσα τους καλούμε να έρθουν στο «3^ο Ναυτικό Σαλόνι Παραδοσιακών Σκαφών» που θα γίνει στο λιμάνι του Πειραιά, στη προβλήτα προ της Παγόδας, στην περιοχή του Αγίου Νικολάου Πειραιά, όπου θα μπορέσουν αν δουν ζωντανά τα ξύλινα παραδοσιακά αντιπροσωπευτικά σκάφη. Μέσω εκθέσεων ζωγραφικής μαθητών, εκθέσεως φωτογραφίας και μοντελισμού και επισκέψεων θέλουμε να ακούσουμε νέες ιδέες και  όλοι μαζί  να υψώσουμε φωνή για την διάσωση των παραδοσιακών καρνάγιων, των σκαφών, των συναφών επαγγελμάτων και της ζωής της θάλασσας. Με αυτό τον τρόπο θα α τιμήσουμε την «Ευρωπαϊκή Ημέρα Θάλασσας».