Διεθνής Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας / Αρμοδιότητες του κράτους σημαίας και του κράτους λιμένα

- Γνωμοδότηση Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (11/7/2012)

Την 11/7/2012 η Ολομέλεια της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ) υιοθέτησε γνωμοδότηση περί της Διεθνούς Σύμβασης Ναυτικής Εργασίας (MLC) με εισηγήτρια την Δρα. Άννα Μπρεδήμα (Ομάδα Ι – Εργοδότες) και εμπειρογνώμονα τον κ. Ι. Πανόπουλο. Η γνωμοδότηση που υιοθετήθηκε με 141 ψήφους υπέρ, 0 κατά και 6 αποχές, απηχεί τις θέσεις της Ελλάδας σε μεγάλο βαθμό.

Η πρόταση Οδηγίας για την τροποποίηση της Οδηγίας 2009/16/ΕΚ σχετικά με τον έλεγχο των πλοίων από το κράτος λιμένα και η πρόταση Οδηγίας σχετικά με τις αρμοδιότητες του κράτους σημαίας (όσον αφορά την εφαρμογή της Οδηγίας 2009/13/ΕΚ του Συμβουλίου για την εφαρμογή της συμφωνίας που συνήψαν η Ένωση Εφοπλιστικών Ενώσεων της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECSA) και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Ενώσεων Εργαζομένων στις Μεταφορές (ETF) σχετικά με τη Διεθνή Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας του 2006 και για την τροποποίηση της Οδηγίας 1999/63/ΕΚ) επιδιώκουν την προώθηση της πολιτικής της ΕΕ για τα ναυτικά επαγγέλματα, μέσω της εφαρμογής της MLC. Οι υπό εξέταση πρωτοβουλίες αποβλέπουν στη θέσπιση του απαραίτητου μηχανισμού και διαδικασιών που θα διασφαλίσουν την πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή της MLC εκ μέρους των κρατών μελών υπό την ιδιότητα τόσο του κράτους σημαίας όσο και του κράτους λιμένα. Αμφότερες οι Οδηγίες θα τεθούν σε εφαρμογή κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της MLC του 2006 και για τη μεταφορά τους στις εθνικές νομοθεσίες προβλέπεται διάστημα 12 μηνών.

Τα κύρια σημεία της γνωμοδότησης έχουν ακολούθως:

• Η Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας (MLC) του 2006 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) αποτελεί τον πρώτο Κώδικα Ναυτικής Εργασίας ο οποίος χαρακτηρίζεται διεθνώς «Τέταρτος πυλώνας» των κύριων ναυτικών συμβάσεων. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τις προτάσεις οι οποίες αποσκοπούν στην καθιέρωση των διαδικασιών που απαιτούνται για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής της ΣΝΕ εκ μέρους των κρατών μελών της ΕΕ υπό την ιδιότητά τους τόσο ως κρατών σημαίας όσο και ως κρατών λιμένα.

·         Η MLC – ο Χάρτης των δικαιωμάτων των ναυτικών – αποσκοπεί στην προάσπιση, σε διεθνή κλίμακα, των δικαιωμάτων των ναυτικών και στην εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού υπέρ των χωρών και των πλοιοκτητών που έχουν αναλάβει τη δέσμευση να προσφέρουν αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και διαβίωσης στους ναυτικούς και να τους προστατεύουν από τον αθέμιτο ανταγωνισμό πλοίων με περιορισμένο επίπεδο ασφαλείας.

·         Η ΕΟΚΕ απευθύνει εκ νέου έκκληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) να παροτρύνει τα κράτη μέλη να κυρώσουν την MLC. Προσυπογράφει την γενική πολιτική ότι οι ρυθμίσεις της ΕΕ που αναφέρονται στις συνθήκες εργασίας πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τις αντίστοιχες διεθνείς ρυθμίσεις, όπως η MLC, με την επιφύλαξη αυστηρότερων προτύπων που ενδέχεται να υπάρχουν στην ΕΕ.

• Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τις προτάσεις οι οποίες αποσκοπούν στη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής της MLC της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας από τα κράτη μέλη της ΕΕ υπό την ιδιότητά τους τόσο ως κρατών σημαίας όσο και ως κρατών λιμένα, με την επιφύλαξη αυστηρότερων προτύπων που ενδέχεται να υπάρχουν στην ΕΕ.

·         Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η υιοθέτηση της Οδηγίας 2009/13/ΕΚ για την εφαρμογή της Συμφωνίας που συνήψαν η Ένωση Εφοπλιστικών Ενώσεων της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECSA) και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Ενώσεων Εργαζομένων στις Μεταφορές (ETF) σχετικά με τη Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας του 2006, αποτελεί εξαιρετικό επίτευγμα τομεακού κοινωνικού διαλόγου και η εφαρμογή της αναμένεται να φέρει απτά αποτελέσματα. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η κατάργηση των αιτίων καταπόνησης των ναυτικών, μέσω του ελέγχου των ωρών εργασίας και ανάπαυσης.

• Οι επιθεωρήσεις των συνθηκών εργασίας και διαβίωσης των ναυτικών επί των πλοίων απαιτούν επαρκή αριθμό επιθεωρητών υψηλής εξειδίκευσης. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Ναυσιπλοΐας (EMSA) και τα κράτη που έχουν προσυπογράψει το Μνημόνιο συνεννόησης των Παρισίων για τον έλεγχο των πλοίων από το κράτος του λιμένα (MOU) καλούνται να προωθήσουν την κατάλληλη κατάρτιση των επιθεωρητών.

• Η ΕΟΚΕ θεωρεί αναγκαία την εκλογίκευση των διαδικασιών ελέγχου και εκτέλεσης που ισχύουν για την Oδηγία 2009/16 και για την MLC μέσω της επέκτασης των εκτελεστικών εξουσιών που έχουν εκχωρηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

• Όσον αφορά τους χώρους ενδιαίτησης των ναυτικών, οι αξιωματικοί ελέγχου του κράτους λιμένα οφείλουν να αναγνωρίζουν τις αποφάσεις των κρατών σημαίας όσον αφορά τις προβλέψεις και κυρώσεις που ισχύουν σε περίπτωση παρέκκλισης ή εξαιρέσεων στον συγκεκριμένο τομέα, όπως αυτές αντανακλώνται στις Δηλώσεις συμμόρφωσης με τις συνθήκες ναυτικής εργασίας. Απαιτείται ένας βαθμός ευελιξίας κατά την επιθεώρηση των πλοίων μικρών διαστάσεων που εκτελούν εσωτερικά δρομολόγια, σε αντίθεση με αυτήν των πλοίων μεγάλων διαστάσεων που εκτελούν διεθνή δρομολόγια.

• Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι οι διαδικασίες που προτείνονται για τους αξιωματικούς ελέγχου του κράτους λιμένα σχετικά με τη διερεύνηση των καταγγελιών που υποβάλλονται στο πλαίσιο της MLC και οι οποίες δεν μπορούν να διευθετηθούν επί του πλοίου, πρέπει να περιλαμβάνουν ένα δεύτερο στάδιο παραπομπής των καταγγελιών στον πλοιοκτήτη, με σκοπό τη λήψη των ενδεδειγμένων μέτρων εκ μέρους του.

• Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει ότι η επιβολή της μελλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ όσον αφορά τα κράτη παροχής εργατικού δυναμικού σε τρίτες χώρες θα είναι συνεπής προς το πνεύμα και τις απαιτήσεις της MLC.

• Ο προτεινόμενος ευρύς ορισμός της έννοιας «ναυτικός» επιτρέπει να θεωρούνται ναυτικοί διάφορες κατηγορίες εργαζομένων επί πλοίου. Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναγνωρίζουν τη σχετική Διευκρίνιση της ΔΟΕ και τις αντίστοιχες Κατευθυντήριες Γραμμές και να μεριμνούν για την τήρηση του δικαιώματος των κρατών σημαίας να λαμβάνουν αποφάσεις ως προς το συγκεκριμένο θέμα.

• Δεδομένου ότι η προτεινόμενη Οδηγία για τις αρμοδιότητες των κρατών σημαίας δεν είναι επαρκώς ακριβής όσον αφορά τη δυνατότητα της Διοίκησης να εκχωρεί την ευθύνη της διενέργειας ελέγχων ή της έκδοσης πιστοποιητικών σε αναγνωρισμένους οργανισμούς (νηογνώμονες), η ΕΟΚΕ συμπεραίνει ότι τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να το πράττουν μέσω των νομοθετικών πράξεων μεταφοράς της Οδηγίας στην εθνική τους νομοθεσία.

Η γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ θα υποβληθεί προς ενημέρωσή του εισηγητού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κ. B. Simpson (Προέδρου Επιτροπής Μεταφορών, Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου) επί του ιδίου θέματος καθώς και προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο Υπουργών.