Οι νέοι από τα νησιά δεν πάνε στα καράβια

Ανέκαθεν η ελληνική νεολαία σε περιόδους οικονομικής κρίσης έστρεφε το βλέμμα της προς τη θάλασσα. Ετσι, και στην εποχή των μνημονίων νέοι και νέες επιλέγουν τη ναυτοσύνη για την επαγγελματική τους αποκατάσταση. Ομως η τάση αυτή φαίνεται να υπάρχει σε μεγαλύτερο βαθμό στην Αττική και όχι στην περιφέρεια, και πάντως, το αξιοσημείωτο, όχι στα νησιά απ' όπου βγήκαν στο παρελθόν πολλοί καπεταναίοι και εφοπλιστές.
Τα «Ναυτικά Χρονικά» πραγματοποίησαν έρευνα, η οποία κατέληξε σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα:

■ Ως προς τη γεωγραφική κατανομή και τον τόπο διαμονής πριν από τις σπουδές, το 38,67% των πρωτοετών σπουδαστών των δημοσίων ΑΕΝ της χώρας διέμενε στην Αττική, και κυρίως στο Λεκανοπέδιο, ποσοστό σημαντικά αυξημένο σε σχέση με την έρευνα που εκπονήθηκε το 2011, όπου ήταν 25%. Ακολουθούν οι ηπειρωτικές περιφέρειες: η Πελοπόννησος, η οποία παραμένει μια μεγάλη περιφέρεια χωρίς δημόσια ΑΕΝ, με 9,85%, η Στερεά Ελλάδα (εκτός Αττικής) με 7,19%, καθώς και τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου (συμπεριλαμβάνεται το αρχιπέλαγος της Χίου - Χίος, Οινούσσες, Ψαρά) με ποσοστό 6,97%. Επονται η Θεσσαλία (6,56%) και τα πιο τουριστικά νησιά του Κεντρικού και Νοτίου Αιγαίου (6,36%), η Κρήτη (5,85%) και η Δυτική και Κεντρική Μακεδονία (εκτός Θεσσαλονίκης) με 5,64%. Η Θεσσαλονίκη περιορίζεται ως τόπος διαμονής στο 4,51%.
■ Οι κυριότεροι λόγοι που οι σπουδαστές επιθυμούν να ακολουθήσουν το ναυτικό επάγγελμα είναι η επαγγελματική αποκατάσταση (39,89%) και η αγάπη για τη θάλασσα (κατά 33,37%) και όχι οικονομικοί λόγοι (21,08%). Για τους πρωτοετείς σπουδαστές στις Σχολές Μηχανικών των δημοσίων ΑΕΝ, από την έρευνα προκύπτει ότι η επαγγελματική αποκατάσταση (41,34%) αποτελεί με διαφορά τον πιο σημαντικό παράγοντα επιλογής.
■ Η συντριπτική πλειονότητα (81,47%) των γονέων των σπουδαστών των δημοσίων ΑΕΝ δεν απασχολείται σε επάγγελμα συναφές με τη ναυτιλία.
■ Η πλειονότητα των νέων προέρχεται από χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, γεγονός που συνεχίζει να ισχύει στο πέρασμα των χρόνων και των γενεών.
Η επόμενη μέρα
Η επόμενη μέρα της ελληνικής ναυτιλίας και της ναυτικής εκπαίδευσης απασχολεί την ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα. Το Ιδρυμα Ευγενίδου δε, με επικεφαλής τον πρόεδρό του Λεωνίδα Δημητριάδη-Ευγενίδη, συμβάλλει με πράξεις στον εκσυγχρονισμό της ναυτικής εκπαίδευσης. Εκπρόσωποί του επισκέπτονται σχολεία ακόμη και σε ακριτικές περιοχές για να επικοινωνήσουν το όραμα αυτό στη νεολαία, η οποία αναζητά διεξόδους για το επαγγελματικό της μέλλον.
«Μια σύγχρονη ναυτική εκπαίδευση που θα στοχεύει στην παραγωγή στελεχών ικανών να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις μιας αγοράς εργασίας που επηρεάζεται καθοριστικά από τις τεχνολογικές εξελίξεις αποτελεί ίσως το βασικότερο συστατικό μιας καλύτερης ναυτιλίας και ενός καλύτερου μέλλοντος», υπογραμμίζει ο πρέσβης του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) στην Ελλάδα και πρόεδρος του Ιδρύματος Ευγενίδου, Λεωνίδας Δημητριάδης-Ευγενίδης.
«Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός πρέπει να επαναπροσδιοριστεί το πλαίσιο της ναυτικής εκπαίδευσης ώστε να εξαλειφθεί η δυσαναλογία μεταξύ των απαιτήσεων της αγοράς εργασίας και των αναγκαίων δεξιοτήτων που χρειάζονται πλέον, ενώ απαιτείται ένας ουσιαστικός διάλογος όλων των εμπλεκομένων φορέων», επεσήμανε ο ίδιος, και πρόσθεσε:
■ Είναι αναγκαίο να επενδύσουμε σε μια ποιοτικότερη ναυτική εκπαίδευση.
■ Να συμβάλουμε στην προσέλκυση ποιοτικού μαθητικού δυναμικού στη ναυτική εκπαίδευση.
■ Να συμβάλουμε στην εξάλειψη τυχόν δυσαναλογίας (mismatch) μεταξύ δεξιοτήτων και απαιτήσεων της αγοράς εργασίας στη ναυτιλία
Επίσης, σήμερα κάθε αξιωματικός πρέπει να έχει τη δυνατότητα:
1) Να ασχολείται και να αξιολογεί τα Big Data.
2) Να ασχολείται και να καταλαβαίνει τις καινοτομίες στον χώρο του αυτοματισμού.
3) Να έχει την πληροφορική ως βασικό εργαλείο.
4) Να μαθαίνει συνεχώς (διά βίου εκπαίδευση).
Πρέπει να παράγουμε καλά προετοιμασμένους αποφοίτους με τις δεξιότητες που απαιτούνται από τη ναυτιλία σήμερα, αλλά και θα απαιτηθούν στο μέλλον».
Ο πλοίαρχος Δημήτρης Ματθαίου, διευθύνων σύμβουλος της Arcadia Shipmanagement Co. Ltd. και της Aegean Bulk Co. Inc. των Κωνσταντίνου, Παναγιώτη και Γιώργου Αγγελόπουλου, αλλά και πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Green Award, επισημαίνει: «Οσο κι αν κατασκευάζονται νεότερα και τεχνολογικά προηγμένα πλοία, το ανθρώπινο δυναμικό, οι ναυτικοί, είναι αυτοί που τα χειρίζονται και τα ταξιδεύουν. Δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό και γι' αυτό είναι αναγκαίο να επενδύσουμε στο να επανέλθει το ναυτικό επάγγελμα στις πρώτες προτιμήσεις των νέων. Η ελληνική ναυτιλία συνεχίζει, όπως και στο παρελθόν, να παρέχει ποιοτικές θέσεις εργασίας υποστηρίζοντας την απασχόληση και παρέχοντας λύση στο θέμα της ανεργίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ναυτιλία δεν είναι μόνο τα πλοία, αλλά και οι παρεχόμενες υπηρεσίες και προϊόντα σχετικά με τον κλάδο».
Και ο ίδιος συνεχίζει: «Η έλλειψη αξιωματικών για τα εμπορικά πλοία παγκοσμίως αποτυπώθηκε στην έκθεση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, όπου γίνεται λόγος για 140 χιλιάδες και πλέον αξιωματικούς Εμπορικού Ναυτικού (147.500) που χρειάζονται για τη στελέχωση των πλοίων μέχρι το 2025. Πέραν της ποσότητας, η έκθεση αναφέρεται και σε ποιοτικές απαιτήσεις, καθώς ορισμένες ειδικότητες παρουσιάζουν μεγαλύτερη έλλειψη στελεχών, όπως η κατηγορία των μηχανικών ανώτατης βαθμίδας (το λεγόμενο Management Level), αλλά και αυτή εξειδικευμένων στελεχών για τύπους πλοίων όπως χημικά δεξαμενόπλοια και πλοία μεταφοράς υγροποιημένων αερίων LNG and LPG. Διαχρονικά η ναυτιλία εξυπηρετεί το διεθνές εμπόριο στον μέγιστο βαθμό - και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει. Ομως, η διαρκής αύξηση του παγκόσμιου στόλου των εμπορικών πλοίων δημιουργεί την έλλειψη των στελεχών που προαναφέραμε. Ολοι οι φορείς ασχολούνται και προβληματίζονται με το θέμα».
Και καταλήγει ο κ. Ματθαίου: «Οι απαιτήσεις και οι ανάγκες καλύπτονται με σχεδιασμό στρατηγικής πλεύσης και εφαρμογή πλάνου στοχεύοντας στη δημιουργία ιδανικών προϋποθέσεων για τους Ελληνες ναυτικούς ώστε να διαπρέψουν και να ηγηθούν έναντι του ανταγωνισμού».