του Γιώργου Ξηραδάκη-XRTC
Ύστερα από την επίσημη έναρξη των διαδικασιών διαβούλευσης από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου (το οποίο θα διαρκέσει έως τις 5 Δεκεμβρίου) όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς καλούνται να ανταποκριθούν στο ύψος των περιστάσεων. Άλλωστε όσον αφορά στην ακτοπλοΐα, το μνημόνιο προβλέπει αλλαγή του νόμου 2932/01 η οποία θα πρέπει να συντελεσθεί μέχρι τον προσεχή Μάρτιο. Οι επιβεβλημμένες αλλαγές ορίζουν στην εξεύρεση λύσεων ενίσχυσης της ευελιξίας σε ό,τι αφορά τις απαιτήσεις επάνδρωσης των πλοίων, οι οποίες αποσυνδέονται από τις ελάχιστες υποχρεώσεις δρομολόγησης. Παράλληλα, γίνεται εκτενής λόγος για τροποποιήσεις στο καθεστώς αποδοχής και εκτέλεσης των δρομολογίων, αλλά και των μεγεθών των πλοίων.
Όσον αφορά στην ναυτική εργασία, το μνημόνιο προβλέπει την έναρξη κοινωνικού διαλόγου ως απόρροια της υλοποίησης της Διεθνούς Σύμβασης Ναυτικής Εργασίας, ενώ ζητείται και η μετατροπή του νόμου 3276/1944, ώστε να επιτραπεί η δυνατότητα υπογραφής σύμβασης σε επίπεδο επιχείρησης, όπως επίσης και να υπάρχει δυνατότητα συμβάσεων ορισμένου χρόνου.
Είναι έκδηλο λοιπόν από κάθε άποψη ότι η Τρόικα αλλά και η κυβέρνηση αναμένουν όχι μόνο πρόοδο και σε αυτόν το νευραλγικό κλάδο της ελληνικής οικονομίας αλλά ζητούν άμεσα την ριζική και συντονισμένη κατανόηση των αλλαγών που προτείνονται και την εξεύρεση κοινής συνισταμένης σε όλα τα καίρια προβλήματα του κλάδου.
Βέβαια η οικονομική απαξίωση του κλάδου και προπαντώς οι συνεχιζόμενες προστριβές μεταξύ των εταιρειών ειδικά στις γραμμές της Αδριατικής καλούν για λύσεις ρηξικέλευθες με μοναδικό γνώμονα την βιωσημότητα του κλάδου και μόνο. Υπό το πρίσμα αυτό και δεδομένης της μεγάλης δανειακής επιβάρυνσης των εταιρειών που αγγίζει το 1.1 δις ευρώ και τα συνακόλουθα προβλήματα που αυτό προκαλεί στις κύριες δανείστριες ελληνικές τράπεζες, οι επίλυση του ζητήματος δεν είναι ούτε μονομερής ούτε μπορεί να καλυφθεί από τις αλλαγές που προτείνονται στο μνημόνιο.
Ο ακτοπλοϊκός κλάδος, όπως και ο κλάδος των τραπεζών, χρήζει συγχωνεύσεων όχι μόνο σε καθαρά εταιρικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο δρομολογίων τόσο στην Αδριατική όσο και στο Αιγαίο. Η περίοδος της αυτο-ρύθμισης της αγοράς έχει τελειώσει προ πολλού και η κάθετη πτώση του μεταφορικού έργου των εταιρειών επιτάσσει όχι απλές συνέργιες αλλά συγκεντρώσεις δραστηριοτήτων, επιχειρησιακών σχεδίων, στόλων αλλά και κεφαλαίων. Αυτό θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε καλύτερα αποτελέσματα αλλά και σε νέες δυναμικές για την εξωστρέφεια του κλάδου που οι σύγχρονοι διαχειριστές του τις έχουν ξεχάσει. Αξίζει να θυμηθούμε την επιτυχή αναδίπλωση των εταιρειών Στρίντζη και Παναγόπουλου της δεκαετίας του 90 αλλά και το μοντέλο διαχείρισης της παρούσης δεκαετίας του ομίλου Grimaldi η των σκανδιναβικών ομίλων που έχουν αφενός γιγαντωθεί και αφετέρου αναδιπλωθεί γεωγραφικά ακόμα και στα δύσκολα χρόνια της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Η συγκέντρωση που επιβάλλεται να γίνει στον κλάδο δεν την ορίζουν όπως στις τράπεζες οι όροι και οι διαδικασίες ανακεφαλαιοποίησης αλλά οι ίδιες οι συνθήκες τις αγοράς που βιώνουνουμε όλοι μας τα τελευταία 3-4 χρόνια. Πέρα όμως από τις συνθήκες καθαυτές πρέπει να υπάρχει και η διάθεση για τέτοιου μεγέθους αλλαγές. Οι αλλαγές που ενδεχομένως να προκύψουν από μια συγκέντρωση του κλάδου θα επηρεάσουν σίγουρα τον τρόπο και το εύρος των μεταφορών στην Νοτιο-ανατολική Μεσόγειο και θα αναδείξουν την δυναμική που διαθέτει ο στόλος των εταιρειών που εδώ και αρκετό καιρό απαξιώνεται εξυπηρετώντας την συνεχώς μειούμενη ζήτηση για μεταφορές.
Το ερώτημα βεβαίως δεν είναι μόνο αν κινηθούν οι ίδιοι οι διαχειριστές προς τις συγχωνεύσεις πράγμα δύσκολο λόγω της διακύβευσης των κεκτημένων, αλλά οι ίδιοι οι μέτοχοι που δυστυχώς στο μεγαλύτερο αριθμό των ελληνικών ακτοπλοϊκών εταιρειών είναι είτε άμεσα είτε έμμεσα οι ίδιοι οι χρηματοδότες τους δηλαδή οι ελληνικές τράπεζες. Θεωρούμε ότι η προτεινόμενη διαθρωτική εξέλιξη του κλάδου θα ωφελήσει και την αγορά αλλά και τις ίδιες εταιρίες. Παράλληλα η υποστήριξη του κλάδου από το πενιχρό ταμείο του κράτους είναι αναγκαία και καθόλα σύννομη με την ευρωπαϊκή νομοθεσία αν κρίνουμε με αυτά που συμβαίνουν στα γειτονικά ευρωπαϊκά μεσογειακά κράτη.
Η παρούσα πρόταση έρχεται σε μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή για την αγορά λαμβάνοντας υπόψη ότι όλες πλέον οι εταιρίες διανύουν τον πιο δύσκολο χειμώνα της ιστορίας τους με συσσωρευμένες ζημιές που διακυβεύουν την ύπαρξή τους αλλά και με τις τράπεζες που τις στηρίζουν ενεργά και σθεναρά όλα αυτά τα χρόνια να πρέπει να λογοδοτήσουν στους επιβαλλόμενους Επιτρόπους οι οποίοι θα ορισθούν από την επονομαζόμενη Τρόικα. Είναι λοιπόν λογικό να αναμένουμε μία αγκύλωση των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων του κλάδου γεγονός που μπορεί να οδηγήσει τον κλάδο στην κατάρρευση. Το κράτος ανήμπορο δυστυχώς να λάβει άμεσες αποφάσεις που χρειάζεται ο κλάδος, αναλώνεται σε επιμέρους μελέτες για την επίλυση του προβλήματος ενώ ακόμη και η ναυτιλιακή/παραναυτιλιακή αγορά που στηρίζει την ακτοπλοΐα δεν έχει την απαιτούμενη ρευστότητα να καλύψει τις διαχειριστικές ανάγκες των πλοίων για τους ερχόμενους μήνες. Οι μέτοχοι και οι διαχειριστές πρέπει πλέον να νιώσουν ότι από μόνοι τους πρέπει να οδηγήσουν τόσο το κράτος όσο και τους πιστωτές τους στη νέα εποχή και να δημιουργήσουν τις συνθήκες για άντληση νέων κεφαλαίων το συντομότερο δυνατόν μέσω τον διαφαινόμενων ευκαιριών.
