H ακτοπλοία είναι επένδυση υψηλού ρίσκου

 

Ο Γιώργος Ξηραδάκης

Παρά το γεγονός ότι  επενδυτικά κεφάλαια (funds) εξετάζουν τις δυνατότητες που υπάρχουν στην Ελλάδα για επενδύσεις, η ακτοπλοία θεωρείται υψηλού ρίσκου και δεν αποτελεί πόλο έλξης.

Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα της  εταιρείας XRTC –Σύμβουλοι Επιχειρήσεων που παρουσιάστηκε σήμερα στη Ναυτιλιακή Λέσχη Πειραιά  «υπάρχει ενδιαφέρον ξένων ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων (Funds)

τα οποία εξετάζουν τις δυνατότητες να τοποθετηθούν στην Ελλάδα, ψάχνουν επενδυτικές ευκαιρίες και στον τομέα της ακτοπλοΐας  για να εξαγοράσουν με έκπτωση τα δάνειά τους από τις τράπεζες που τα έχουν χορηγήσει.» Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Γιώργος Ξηραδάκης επεσήμανε:

 «Όμως ακόμα και στην περίοδο που διανύουμε η προσέλκυση ξένων επενδυτών στην ακτοπλοΐα είναι υψηλού ρίσκου αφού συνδέεται άμεσα με την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Έτσι ενώ φαίνεται η ίδια η αγορά να δημιουργεί ευκαιρίες για επένδυση δεν υπάρχουν πολλοί οίκοι οι οποίοι να θέλουν να επενδύσουν στην ανάπτυξη της Ακτοπλοΐας.

Σε κάθε περίπτωση η  ομαλή λειτουργία του κλάδου απαιτεί την υποστήριξη των τραπεζών προς αυτόν. Ειδικότερα οι Ελληνικές τράπεζες παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν από το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον χρήζουν να συνεχίσουν την στήριξή τους με σκοπό η Ελληνική ακτοπλοΐα να συνεχίσει να συνεισφέρει στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας».

Οι απειλές

Σύμφωνα με τη μελέτη η ελληνική ακτοπλοία βρίσκεται υπό τις εξής απειλές:

•     Μειωμένες πιθανότητες ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας

•     Αρνητική ψυχολογία χρηστών λόγω κρίσης

•     Διατήρηση ελέγχου κινήσεων κεφαλαίων

•     Σταθερή ετήσια μείωση της κίνησης επιβατών και αυτοκίνητων.

•     Επικίνδυνα αυξητική τάση ανταγωνισμού από αεροπορικές μεταφορές

•     Κόστος καυσίμων

•     Γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο

•     Κανονισμοί ΙΜΟ για το έρμα.

•     Δυσκολία εξεύρεσης κεφαλαίων κίνησης εξαιτίας της έλλειψης τραπεζικής χρηματοδότησης (Capital Control)

•     Δημιουργία ολιγοπωλιακής αγοράς

Οι ευκαιρίες

Υπάρχουν πάντως ευκαιρίες για τον κλάδο όπως επισημαίνεται στην ίδια μελέτη:

•     Διατήρηση των τιμών καυσίμων σε χαμηλά επίπεδα.

•     Συνεχιζόμενη αύξηση τουριστικής κίνησης

•     Ιδιωτικοποιήσεις στους λιμένες αλλάζουν το επενδυτικό τοπίο

•     Προσπάθεια επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου

•     Εξαγορές μετοχικών πακέτων

•     Βελτίωση της επιβατηγού ναυτιλίας στην Ευρώπη

•     Χαμηλού κόστους κατασκευή νέων πλοίων

•     Αλλαγή τύπου καυσίμου και αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού του στόλου

•     Εφαρμογές ψηφιακών λειτουργικών μοντέλων

Τα πλεονεκτήματα

Όπως το κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις και η ελληνική εκτός από μειονεκτήματα έχει και πλεονεκτήματα:   

•     Ο νεότερος ακτοπλοϊκός στόλος στην Ε.Ε.

•     Μεγαλύτερη ακτοπλοϊκή αγορά στην Ε.Ε.

•     Εταιρίες ικανές και δοκιμασμένες στην διοίκηση κρίσεων.

•     Ομαλές σχέσεις με τις τράπεζες

•     Ικανοποιητική κλαδική εκπροσώπηση

•     Δυνατότητα επέκτασης των εταιριών στο εξωτερικό.

•     Ορθολογιστικός σχεδιασμός δρομολογίων.

Ο δανεισμός

Οι δανειακές υποχρεώσεις των υπό εξέταση εισηγμένων εταιρειών-Όμιλος Αttica/ΑΝΕΚ/Μινωϊκές-μειώθηκαν κατά 9%  το 2016 σε σύγκριση με το 2015. Από τα 943 εκατομμύρια ευρώ μειώθηκαν στα 858 εκατομμύρια.

Εξετάζοντας τις εταιρίες ξεχωριστά, οι Μινωϊκές   και η Attica Group  παρουσίασαν τις μεγαλύτερες μειώσεις των συνολικών δανειακών της υποχρεώσεων κατά 21,4% και  10,5% αντίστοιχα με τη HELLENIC SEAWAYS να ακολουθεί με  ποσοστό 8,5%. Η ANEK  παρουσιάζει οριακή αύξηση  0,7%.

Μείωση τζίρου

Το σύνολο του κύκλου εργασιών συνεχίζει την πτωτική πορεία του και κυμαίνεται οριακά πάνω από τα 700 εκατομμύρια ευρώ για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά.

Στη μελέτη αναφέρονται τα εξής: «Η τάση αυτή οφείλεται στη συνεχιζόμενη μειωμένη ζήτηση η οποία έχει οδηγήσει σε μείωση του στόλου κατά 42% σε σχέση με το 2009. Τα Έσοδα προ Τόκων, Φόρων και Αποσβέσεων (EBITDA) αν και μειωμένα σε σχέση με το 2015 κατά 11%, συνεχίζουν να βρίσκονται σε θετικό πρόσημο κινούμενα στα 152 εκ. Τα Καθαρά Αποτελέσματα προ φόρων συνέχισαν τη θετική τους πορεία και το 2016 ακολουθώντας την πορεία των Εσόδων προ Τόκων, Φόρων και Αποσβέσεων (EBITDA). Οι εταιρίες εμφανίζουν Καθαρά Αποτελέσματα προ Φόρων για το 2016 με την ANEK LINES στο 1,8 εκ., ATTICA GROUP στα 21 εκ., MINOAN LINES 22 εκ. και HSW στα 6,7 εκ.

Η συνεισφορά στην ελληνική οικονομία

Ο Γιώργος Ξηραδάκης επεσήμανε ότι «πρέπει να γίνει επιτέλους κατανοητό ότι η συνεισφορά της Ακτοπλοΐας στην Ελληνική οικονομία ξεπερνάει κατά πολύ την οικονομική δραστηριότητα του ιδίου του κλάδου. Εθνικοί και κοινωνικοί λόγοι απαιτούν μια διαφορετική προσέγγιση των προβλημάτων της Ακτοπλοΐας, καθώς και τη διαμόρφωση μιας αναπτυξιακής πολιτικής µε κύριο άξονα την διευκόλυνση της πρόσβασης των νησιών με το μητροπολιτικό κέντρο και προσέθεσε:

Η ελληνική Ακτοπλοΐα:

•     συμβάλει στη συνοχή του Ελληνικού κράτους

•     η Ελλάδα ελέγχει το 18% της Ευρωπαϊκής ακτοπλοϊκής αγοράς ενώ έχει μόνο το 2,2% του πληθυσμού της Ε.Ε. 

•     τα ακτοπλοϊκά πλοία εκτελούν κατά 97% ελεύθερα δρομολόγια και μόνο το 3% αφορά επιδοτούμενες συνδέσεις.

•     οι κάτοικοι περισσοτέρων από 200 κατοικημένων νησιών αποτελούν σχεδόν το 10% του Ελληνικού πληθυσμού, συμβάλλοντας στο 10% του ΑΕΠ. Αυτά τα νησιά είναι δημοφιλείς τουριστικοί προορισμοί και προσελκύουν περίπου το 30% του τουρισμού (εγχώριου και ξένου).

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας  Μιχάλης  Σακέλλης επεσήμανε μεταξύ άλλων:  

«- Η επιβατηγός ναυτιλία είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τον τουρισμό μας και την οικονομία μας συμμετέχοντας μέσω αμέσων και εμμέσων επιδράσεων με ποσοστό 6,5% στο ΑΕΠ της χώρας και κατά 50% στην απασχόληση στα νησιά.

- Εκτελούνται κάθε χρόνο περίπου 50.000  δρομολόγια προς και από τα νησιά μας, μεταφέρονται 16 εκ επιβάτες, εκ των οποίων τα 10 εκ είναι παραθεριστές, επίσης μεταφέρονται 10 εκ τόνοι εμπορευμάτων.

- Επίσης στηρίζει τους νησιώτες μας και διαμορφώνει τις συνθήκες διαβίωσής τους και συμμετέχει στην αύξηση του πληθυσμού προστατεύοντας τα Εθνικά μας συμφέροντα με τον καλύτερο τρόπο.

- Οι ανεπαρκείς μας λιμενικές υποδομές αποτελούσαν και δυστυχώς αποτελούν ακόμα ανασχετικό παράγοντα ανάπτυξης επηρεάζοντας, πλην των άλλων, αρνητικά το κόστος των υπηρεσιών. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι ήδη το λιμάνι της Ραφήνας δεν μπορεί να εξυπηρετήσει τα δρομολόγια τα οποία έχουν προγραμματιστεί το 2018 ενώ ανάλογα προβλήματα αντιμετωπίστηκαν και στην τρέχουσα περίοδο.

- Ο ρόλος του Ιδιωτικού τομέα στην εξυπηρέτηση των νησιών μας είναι καθοριστικός. Το 95% της Ακτοπλοϊκής κίνησης εξυπηρετείται με ελεύθερες δρομολογήσεις πλοίων  που ανήκουν ναυτιλιακές εταιρείες χωρίς καμία κρατική παρέμβαση. Το 5% της κίνησης το οποίο αφορά 44 μικρά νησιά εξυπηρετείται με δρομολόγια Δημόσιας Υπηρεσίας τα λεγόμενα άγονα δρομολόγια μετά από Διεθνείς μειοδοτικούς διαγωνισμούς.

- Σε ό,τι αφορά τους μειοδοτικούς διαγωνισμούς έχουμε διαπιστώσει μειωμένο ενδιαφέρον συμμετοχής το οποίο σημαίνει ότι την επόμενη δεκαετία θα αντιμετωπίσουμε προβλήματα (ήδη αντιμετωπίζουμε) εξεύρεσης κατάλληλων πλοίων για την εξυπηρέτηση των γραμμών Δημόσιας Υπηρεσίας λόγω της σταδιακής αποχώρησης των μεγάλης ηλικίας πλοίων. Επίσης έχουμε διαπιστώσει άνιση μεταχείριση των θαλάσσιων σε σχέση με τις χερσαίες μεταφορές.

- Μία παλαιότερη μελέτη χωρίς ουσιαστικά να έχει αλλάξει τίποτα μέχρι σήμερα, μας δείχνει ότι κάθε Έλληνας επιβαρύνεται με 115,10 ευρώ για τις επιχορηγήσεις στις χερσαίες μεταφορές και μόλις με 3,45 ευρώ για τις θαλάσσιες. Αν λάβουμε υπόψη μας και την αναλογία του πληθυσμού ανά περιοχή, για να υπάρχει ισονομία η επιχορήγηση προς τις θαλάσσιες συγκοινωνίες πρέπει να αυξηθεί 6 φορές.  

- Η συρρίκνωση του Ελληνόκτητου στόλου στην Αδριατική την τελευταία 15ετία είναι αποτέλεσμα της εφαρμογής λανθασμένων πολιτικών με σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις και στην απασχόληση των ναυτικών μας. Άλλο σοβαρό θέμα είναι η δυνατότητα που παρέχεται σε άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες να επιδοτούν τις εργοδοτικές εισφορές, επίσης να ενισχύουν την ρευστότητά τους μην αποδίδοντας μέρος ή το σύνολο της παρακράτησης της εφορίας των ναυτικών κάτι το οποίο δεν συμβαίνει στην Ελλάδα.   

- Κατά την άποψη μας τα κυριότερα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα τα Ελληνικά επιβατικά πλοία είναι η ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας στις Διεθνείς γραμμές και σε ό,τι αφορά τις Ακτοπλοϊκές μας συγκοινωνίες  η διατήρηση του υψηλού επιπέδου των υπηρεσιών στις ελεύθερες δρομολογήσεις και η βελτίωση όπου χρειάζεται των προσφερόμενων υπηρεσιών προς τα μικρά νησιά μας».