Προορισμός και ανταγωνιστικότητα στον τομέα της κρουαζιέρας

Του Ιωάννη Μπρα

HND CE, BEng (Hons) SEA, MSc EPM, MTEΕ, μέλος ΕΔΑΕ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ & ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Α.Ε.

Β’ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΝΩΣΗΣ ΛΙΜΕΝΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ

Θέση, υποδομές & ρόλος του λιμανιού το Ηρακλείου

Όμως οι υποδομές ενός λιμανιού δεν είναι το παν σε ένα προορισμό!

Απαιτείται η αύξηση της ζήτησης μέσα από μια ολοκληρωμένη στρατηγική πρωτοβουλιών, παρεμβάσεων και έργων.

Στην παγκοσμιοποιημένη βιομηχανία της κρουαζιέρας λίγοι «παίχτες» λαμβάνουν αποφάσεις

Στόχος τους η επέκταση του κλάδου στον τομέα της «ζήτησης», (εμβαθύνοντας την παρουσία τους σε παλιές αγορές και διεισδύοντας σε νέες αγορές) και

η παροχή νέων υπηρεσιών

Προκλήσεις, κίνδυνοι και ευκαιρίες από το άνοιγμα της κρουαζιέρας προς την αγορά της Ασίας –κυρίως της Κίνας.

Για να αδράξει η Ελλάδα μια ευκαιρία και να αποφύγει τους κινδύνους που απαιτούνται πρωτοβουλίες, δράσεις, καινοτομία και συνέργιες.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

1.     Η προώθηση των διακοπών κρουαζιέρας (εθνικό επίπεδο)

Δύο κατευθύνσεις:

Αξιοποίηση υπάρχοντος ‘Cruise Vacation Penetration’

Προώθηση της διείσδυσης του τουρισμού κρουαζιέρας, ως μια κατηγορία εναλλακτικού τουρισμού.

2.     Η βελτίωση της προσφερόμενης αξίας ‘Value’ (εθνικό & τοπικό επίπεδο)

×          OXI πρακτικές «αρπαχτής»

×          Έξυπνες πολιτικές μάρκετινγκ (π.χ. συνδυασμένες προσφορές ή επιχειρηματικές συνέργιες)

×          Ενίσχυση «τουρισμού εμπειρίας» “Experience Enhancement”

Να αυξήσουμε την ποιότητα, την ποικιλία και την βιωματική αξία του παρεχόμενου τουριστικού προϊόντος, με όπλο την πλούσια ιστορία μας, τον πολιτισμό μας, τις παραδόσεις μας (μυθολογικές, διατροφικές, λαογραφικές, θρησκευτικές, κ.α.) και την αρχιτεκτονική του ελληνικού τοπίου

3.     Η προσφερόμενη καινοτομία “Innovation”.

×          OXI παροχή πληροφοριών MONO με ξενάγηση-διανομή έντυπου πληροφοριακού υλικού

×          Αξιοποίηση διαδραστικών μεθόδων και νέων τεχνολογίες (smart phones, 3-D, animation, διαδραστικές πινακίδες, κλπ).

×          Κινητοποίηση όλων των αισθήσεων του επισκέπτη “5-Senses model”.

4.     Η ομαδικότητα και η συνεργασία «κλειδί της επιτυχίας»

Ειδικά στον τομέα της κρουαζιέρας η συνεργασία μεταξύ υπουργείων-λιμανιού-αυτοδιοίκησης-εμπορικών/τουριστικών επιχειρήσεων είναι κρίσιμη για να νιώσει ο επισκέπτης ασφαλής αλλά και να ερεθίζεται για να μάθει, να δει και να …ξοδέψει όσο γίνεται περισσότερο ή ακόμα καλύτερα προκειμένου …να επιστρέψει.

Πραγματική δικτύωση μεταξύ των φορέων και συνεργασία τους σε όλα τα επίπεδα.

×          Από την στρατηγική προώθησης του προορισμού, μέχρι και τα έργα αναπλάσεων & κυκλοφοριακών ρυθμίσεων στις πόλεις μας (οχήματα & πεζοί). Από τις τελετές ή εκδηλώσεις υποδοχής των επισκεπτών σε κάποιο λιμάνι, μέχρι την λειτουργία των μνημείων και των λοιπών μουσειακών προορισμών.

×          Από την συμπεριφορά του προσωπικού στα διάφορα εμπορικά καταστήματα και το ωράριο λειτουργίας τους, μέχρι το άνοιγμα προς επίσκεψη των χώρων παραγωγής των σύγχρονων ελληνικών αγροτικών & βιοτεχνικών προϊόντων.

×          Από την προώθηση των εκδρομών σε τόπους εναλλακτικού τουρισμού/δραστηριοτήτων και ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς μέχρι το πνεύμα φιλοξενίας που οφείλει να διέπει κάθε συμβατική και καθημερινή λειτουργία των κατοίκων του προορισμού.

Χρήση εργαλείων από την επιστήμη της Διαχείρισης Έργων “Project Management”

“Cruise Management Development”: οι τρεις κρίσιμοι παράγοντες, από την θεωρία της διαχείρισης έργων, μετεξελίσσονται σε «Λιμάνι», «Πόλη», «Φορείς».

Βέλτιστη συνύπαρξη “networking” και των τριών παραγόντων για να επιτευχθούν Cruise Vacation Penetration, Value, Innovation

Στο επίκεντρο κάθε στρατηγικής και κάθε προσπάθειας οφείλει να βρίσκεται ο πελάτης “Customer”

Για τα λιμάνια η έννοια «πελάτης» έχει δυο επίπεδα: εταιρεία κρουαζιέρας και επιχειρήσεις γύρω από τη λιμενική βιομηχανία και επιβάτης-επισκέπτης.

ΑΣΦΑΛΕΙΑ, ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ, ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

5.     ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑ & ΤΟΠΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Προώθηση αγροτικής παραγωγής: απαιτείται εντατική συνέργεια μεταξύ των τοπικών, κυρίως, φορέων των επιμέρους κλάδων.

ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ: Με την προσφορά τοπικών προϊόντων αυξάνεται η ποικιλία και η ιδιαιτερότητα των προσφερόμενων «πακέτων».

ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ: Ευκαιρία να προωθήσουν τα πιστοποιημένα & συσκευασμένα προϊόντα τους και στις αγορές προέλευσης των επισκεπτών, ακόμα και με διαδικασία ‘e-commerce’.

ΦΟΡΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ: Να δώσουν κατάλληλα ερεθίσματα με βάση το μοντέλο των «ΠΕΝΤΕ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ».

6.     Προώθηση εμπορίου & υπηρεσιών

“Discount Point”: Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου σε συνεργασία με τον Εμπορικό Σύλλογο Ηρακλείου.

7.     EXPERIENCE MODEL

Διάγραμμα 3. Διαδραστικότητα - αμφίδρομη επικοινωνία -εμπειρία

8.     VISIBILITY – UNIFORMALITY

H συνεργασία Περιφέρειας, Δήμου, λιμανιού, Εμπορικού Επιμελητηρίου/Εμπορικού Συλλόγου, αεροδρομίου, Αρχαιολογικών χώρων/Μουσείων, επαγγελματιών του τουρισμού, κλπ, μπορεί να εγγυηθεί την σταθερή και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της κρουαζιέρας.

Eπιβεβλημένη η αξιοποίηση του παράγοντα των κοινωνικών δικτύων (Social Networks) και της  επικοινωνίας κατά την υλοποίηση-εξέλιξη ενός έργου.

Μια στρατηγική η οποία λειτουργεί και επιτυγχάνει στόχους πρέπει να αποκτά όσο γίνεται πιο «διάφανα» και ορατά χαρακτηριστικά, ώστε να ενισχύει την εξωστρέφεια που έχει ανάγκη η χώρα.

9.     ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ-ΠΡΟΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ “FORMALITY”: τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του να αποκτήσουν ΓΕΝΙΚΟΤΗΤΑ “UNIVERSAL”  για την εφικτή μεταφορά του.

«ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΛΙΜΕΝΕΣ ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑΣ: ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΥΣΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ» (Ηράκλειο, 8-9 Νοεμβρίου 2013) : αναδείχτηκε το σύνολο των «καλών πρακτικών» που εφαρμόσει ο ΟΛΗ και εκδηλώθηκε ουσιαστικό ενδιαφέρον για την αξιοποίηση τους.

ΔΕΙΚΤΕΣ & ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ

×          Η ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ

Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ έχει βραβευτεί με σημαντικά διεθνή και εθνικά γραφεία

4. 

4.1. 

Η ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΒΑΤΩΝ ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑΣ

Δειγματοληψία-έρευνα της γνώμης (1626 επιβάτες, κυρίως από Γερμανία, Μεγ. Βρετανία, ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδά, Ελλάδα, Γαλλία & Ιταλία): για το ποσοστό ικανοποίησης των επιβατών κρουαζιέρας στο λιμάνι του Ηρακλείου, για την συνεργασία λιμένος-πόλης και λιμένος-αεροδρομίου/εξυπηρέτηση των επιβατών homeport.

Συγκεκριμένα, στην έρευνα συμμετείχαν α και διερευνήθηκαν τα ακόλουθα:

·      Το επίπεδο ενημέρωσης των επισκεπτών για τον προορισμό.

·      Η αξιολόγηση των προσφερόμενων υπηρεσιών

·      Η κατανάλωση τοπικών προϊόντων και

·      Οι υπηρεσίες Off Airport Check In

Το 18% είχε επισκεφτεί και παλαιότερα το Ηράκλειο

Το 82% ήρθε στην πόλη για πρώτη φορά

Άνω του 50% των επιβατών είχε μέτρια ενημέρωση για τον προορισμό (υπάρχει ακόμα έλλειμμα στην προώθηση συγκεκριμένου brand name και προσδοκώμενης εμπειρίας)

×          ΧΡΗΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΩΝ ΤΟΥ ΟΛΗ: Για όσους ενημερώθηκαν νωρίτερα για την πόλη

Το 45% πήρε πληροφορίες του από ιστοσελίδες

Το 25% ενημερώθηκαν από τα info kiosks/δομές ενημέρωσης ΟΛΗ

1.200-1.300 από τους 1626 συμμετέχοντες: απόλυτα ικανοποιημένοι για την φιλοξενία, την φιλικότητα των κατοίκων του Ηρακλείου, την ασφάλεια που τους ενέπνεε το λιμάνι και η πόλη, την γενικότερη εικόνα του προορισμού

×          ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

Το 55% δήλωσε ότι είχε αρκετό χρόνο για περιήγηση στην αγορά τις πόλης και για να κάνει τα ψώνια του.

Το 64% των επισκεπτών γεύτηκε κάποιο φαγητό-δείγμα της τοπικής κουζίνας.

Το 58% επιθυμεί να γνωρίσει περισσότερα για τα τοπικά προϊόντα και την κρητική κουζίνα.

Το 75% των ερωτηθέντων θα επιθυμούσε να βρίσκει τοπικά προϊόντα εντός των κρουαζιερόπλοιων (ιδιαίτερα σημαντικό και οφείλει να απασχολήσει τις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις και τις επιχειρήσεις logistics.)

Το76% των ερωτηθέντων εκδήλωσε την επιθυμία να επισκεφτεί εκ νέου το Ηράκλειο. (Η βιομηχανία της κρουαζιέρας εκτός από άμεσα οφέλη αποτελεί σημαντικό διαφημιστικό εργαλείο για το «κλασικό» προϊόν διακοπών.)

×          ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΥΠΗΡΕΣΕΙΩΝ

“Off airport check in” : το 76% των ερωτηθέντων δεν είχαν συναντήσει αλλού αυτή την υπηρεσία.

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ & ΥΠΟΔΟΜΕΣ

Η εκκίνηση τουριστών κρουαζιέρας από κάποιο λιμάνι είναι γνωστό ότι μεταφράζεται σε αυξημένα έσοδα για τον προορισμό της τάξης των 150-200 ευρώ ανά επιβάτη (συμπεριλαμβανομένου και των εσόδων των συγκοινωνιακών κόμβων, μουσείων, αρχαιολογικών χώρων, κλπ)

Το Homeporting δημιουργεί σημαντικές προοπτικές και για τον «συμβατικό» τουρισμό: Για το 2013 υπολογίζεται ότι υπήρξαν 50.000 διανυκτερεύσεις επιβατών κρουαζιέρας στην πόλη του Ηρακλείου πριν ή μετά την εκκίνηση του ταξιδιού τους. Ο Σύνδεσμος Ξενοδόχων Ηρακλείου ο οποίος βράβευσε τον Πρόεδρο του ΟΛΗ για την συνεισφορά του στη βιομηχανία κρουαζιέρας της Κρήτης.

10.                        Διευρύνουμε τις συνέργιες με ιδιωτικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται με μεγαλύτερη ταχύτητα, εξειδίκευση και προσήλωση σε συγκεκριμένες αγορές ή δραστηριότητες λειτουργώντας ακόμα και ως «γέφυρα» μεταξύ τους. (ΤΕΖ tours και Louis Cruises για την δημιουργία του προϊόντος «Fly-Stay & Cruise».

11.                        Στρατηγική αναπτυξιακή συνεργασία με το Διεθνές Αεροδρόμιο Ηρακλείου Ν. Καζαντζάκης.

×          Χρηματοδότηση πλήρους μελέτης για την κατασκευή “cruise terminal” μέσα στο αεροδρόμιο Ηρακλείου.

12.                        Στηριζόμενοι στην εμπειρία των τελευταίων ετών συμμετέχουμε ενεργά στις αξιολογήσεις και εκτιμήσεις του ΤΑΙΠΕΔ για το πλάνο ανάπτυξης των ελληνικών λιμένων στη βάση των δραστηριοτήτων τους και της προοπτικής τους.

Όσο πετυχημένη και αν είναι η «σύλληψη» της στρατηγικής, η κινητοποίηση των επιμέρους φορέων-επιχειρήσεων και η υλοποίηση των πρωτοβουλιών και των δράσεων θεωρούμε ότι είναι επιτακτική η εμπλοκή ιδιωτών επενδυτών στην βιομηχανία της κρουαζιέρας. Τόσο για τον εκσυγχρονισμό, την ποιοτική & τεχνολογική αναβάθμιση των «βαρέων» υποδομών των λιμένων, όσο και κυρίως, για την μεγαλύτερη διείσδυση των ελληνικών προορισμών στο δίκτυο «λιανικής» των χωρών-στόχων.

Ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη μας τις προκλήσεις που δημιουργεί η επιλογή των μεγάλων εταιρειών να «ανοίξουν» την αγορά της Ασίας, κατανοούμε ότι οι σημερινές δομές διαχείρισης λιμένων, αλλά και η Ελλάδα συνολικά, είναι «μικρή» για να προσελκύσει το μερίδιο της αγοράς που θα μπορούσε και που τις αξίζει. Ιδιαίτερα σε σύγκριση με χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία που διαθέτουν σημαντικά λιμάνια και μερίδιο αγοράς, αλλά και εταιρείες που δραστηριοποιούνται στρατηγικά, επενδυτικά, διοικητικά, εμπορικά (προμήθειες) και ναυπηγικά ήδη στις συγκεκριμένες χώρες.

Ανάλογα με τις δυνατότητες του κάθε λιμανιού, την ιδιομορφία του προορισμού και την ωριμότητα του υπάρχοντος τουριστικού προϊόντος δύναται να υπάρξουν διαφορετικά σχήματα συνεργασίας-σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού φορέα. Σε κάθε περίπτωση η εμπειρία ανάπτυξης αυτής της στρατηγικής, ιδιαίτερα από τις δυσκολίες που συνάντησε η υλοποίηση της κατά την περίοδο της κρίσης και των δημοσιονομικών περιορισμών (ιδιαίτερα σε θέματα προσωπικού & μεγάλων έργων), δείχνει ότι απαιτείται «σύμπραξη» και όχι απλή «ιδιωτικοποίηση».

Η κοινή δράση μπορεί να κινητοποιήσει αυτοδιοικητικούς και παραγωγικούς φορείς σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα και βάθος απ’ ότι η μονοσήμαντη δραστηριοποίηση μιας πολυεθνικής ιδιωτικής επιχείρησης σε μια λιμενική εκμετάλλευση. Ιδιαίτερα αν θέλουμε οπωσδήποτε να συνδέσουμε την τοπική οικονομία (αγροτική παραγωγή, βιοτεχνία, υπηρεσίες) με την τουριστική ανάπτυξη, αυτή η επιλογή είναι μονόδρομος.

Μόνο έτσι μπορούμε να δώσουμε μια αναπτυξιακή ώθηση που θα συμβάλει στην έξοδο από την κρίση, στην περιφερειακή ανάπτυξη και κυρίως θα θεμελιώσει μια βιώσιμη και μακροπρόθεσμη προοπτική για κάθε τοπική κοινωνία και για μια παραγωγική και εξωστρεφή εθνική οικονομία συνολικότερα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Παρουσιάστηκε μια ολοκληρωμένη στρατηγική της ανάπτυξης της κρουαζιέρας μέσα από:

×          την ανάδειξη της ιδιαιτερότητας κάθε προορισμού

×          την αξιοποίηση της καινοτομίας και

×          την προώθηση συνεργιών των φορέων

ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

13.                        «Ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη» : ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΓΚΗ ΝΑ ΕΠΕΚΤΑΘΕΙ ΑΥΤΗ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΝΑ ΑΝΑΛΗΦΘΟΥΝ ΑΝΑΛΟΓΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΥΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥΣ ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ, αλλά και σε όσους προορισμούς φιλοδοξούν να μπουν στον παγκόσμιο χάρτη.

×          Οι φυσικές ομορφιές και ο ιστορικός-πολιτιστικός πλούτος της πατρίδας δεν δύναται να αξιοποιηθούν αν δεν υποστούν την ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ, ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗ.

14. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ «ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΩΝ» ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑΣ: η συνδυασμένη επιλογή τους (homeport & transit) θα διαμορφώνει, από μόνη της, ανταγωνιστικές διαδρομές κρουαζιέρας που θα χτίζουν «φυσιογνωμία» & θα συγκροτούν μοναδικό προορισμό με ιδιαίτερη διείσδυση σε παραδοσιακές και νέες αγορές. (Για να αντιμετωπίσουμε τον οξυμένο ανταγωνισμό από γειτονικές χώρες -Τουρκία, Κροατία, κλπ- και την ανάκαμψη παραδοσιακών προορισμών -Αίγυπτος, Συρία, κλπ-, που θα συμβεί αργά ή γρήγορα

Είναι ευθύνη όλων των φορέων

αλλά κυρίως των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του τουρισμού, και ιδιαίτερα της κρουαζιέρας,

να χαράξουν μια μακροπρόθεσμη στρατηγική που θα στοχεύει

στην ανάδειξη branding και

μιας ιδιαίτερης ταυτότητας τουριστική εμπειρία

σε κάθε προορισμό...σε κάθε λιμάνι, αεροδρόμιο, ξενοδοχείο…